ریرس یا جراحی رتروگراد داخل کلیوی (RIRS) پیشرفته ترین و موثرترین روش از بین بردن سنگ های کلیه می باشد. این روش جراحی با استفاده از یورتروسکوپ و از طریق مجرای ادرار انجام می شود. این روش درمانی یک روش جراحی کم تهاجمی و کم عارضه ترین روش جراحی سنگ داخل کلیه، لگنچه و حالب فوقانی است که منجر به آغاز عصر جدیدی در علم اورولوژی شده است. ریرس RIRS حتی برای از بین بردن سنگ های بزرگ با قطر بیش از 2 سانتی متر و سنگ هایی که در داخل کلیه و لگنچه قرار دارند نیز کاربرد دارد. این جراحی، روشی ایمن و موثر برای درمان سنگ های کلیه می باشد و هیچگونه عوارضی بر عملکرد کلیه ندارد.

جراحی ریرس RIRS چیست؟

RIRS مخفف Retrograde intrarenal surgery به معنی جراحی رتروگراد داخلی کلیه می باشد. درمان سنگ کلیه به روش ریرس از طریق مجرای ادرار و با کمک یورتروسکوپ (لوله ی نازک و قابل انعطاف حامل دوربین، فیبر لیزری و سبد فورسپس) انجام می شود. یورتروسکوپ از طریق مجرای ادرار وارد بدن فرد می شود و سپس با عبور از مثانه و حالب به کلیه می رسد. پس از رسیدن یورتروسکوپ به کلیه، جراح با دیدن سنگ کلیه از طریق دوربین یورتروسکوپ، اقدام به از بین بردن سنگ و برداشتن آن می کند.

روش از بین بردن سنگ در تکنیک ریرس به 2 نوع مختلف انجام می شود:

1. سنگ هایی که کوچک هستند، توسط سبد انتهایی متصل به یورتروسکوپ (فورسپس) برداشته شده و خارج می شوند.
2. سنگ هایی که بزرگ هستند، توسط فیبر لیزری یورتروسکوپ تجزیه می شود و در نهایت خرد و پودر می شوند. این تکه های خرد شده با ادرار از بدن دفع می شوند.

لازم به ذکر است که در این روش جراحی، هیچ برش و شکافی روی بدن بیمار ایجاد نمی شود و از این رو هیچگونه عوارضی اعم از خونریزی و عفونت را در پی ندارد. جراحی ریرس تحت بیهوشی عمومی توسط جراح و متخصص اورولوژی انجام می شود.

این روش جزو جراحی های کم تهاجمی و در واقع کم عارضه ترین روش جراحی سنگ داخل کلیه، لگنچه و حالب فوقانی است.

جراحی ریرس برای چه کسانی مناسب است؟

باید توجه داشته باشید که این روش درمانی برای همه افراد دارای سنگ کلیه مناسب نیست. تشخیص اینکه چه کسانی می توانند تحت درمان با تکنیک ریرس قرار بگیرند، با متخصص اورولوژی است، اما به طور کلی افرادی که دارای شرایط زیر می باشند، می توانند کاندید این روش درمانی باشند:

• افرادی که داروهای ضد انعقاد مصرف می کنند و یا اختلالات خونریزی دارند.
• بیمارانی که دارای سنگ کلیه بزرگ با قطر بیش از 20 میلی متر و کمتر از 25 میلی متر هستند و روش های درمان دارویی و روش های سنگ شکن برون اندامی تاثیری بر بهبود آنها نداشته است.
• افرادی که سابقه تومور سیستم ادراری در کلیه دارند. همچنین افرادی که دارای تومور کوچک سیستم ادراری و سنگ کلیه به صورت همزمان می باشند.
• بیمارانی که سنگ کلیه آن ها در لگنچه قرار گرفته است.
• بیمارانی که سنگ کلیه مزمن و یا سابقه سنگ سازی مکرر دارند، درمان با تکنیک ریرس برای برداشتن سنگ ها و جلوگیری از ایجاد سنگ در آینده مناسب است.
• بیمارانی که دارای اضافه وزن زیادی هستند.

مزایای روش ریرس نسبت به سایر روش های درمان سنگ کلیه

مزایای این تکنیک درمان سنگ کلیه نسبت به سایر روش ها عبارت است از:

• هیچ اختلالی در عملکرد کلیه ایجاد نمی کند.
• هیچگونه عوارضی اعم از خونریزی از کلیه ندارد.
• داشتن حداقل دوره بستری و نقاهت در حد یک شب که باعث می شود بیمار در کمترین زمان ممکن به فعالیت های روزانه خود بازگردد.
• یک روش درمانی موفق برای از بین بردن سنگ های موجود در لگنچه کلیه.
• بدون نیاز به برش و شکاف و بخیه؛ در این روش جراحی هیچگونه برش و شکافی روی پوست ایجاد نمی شود و درمان از طریق مجرای ادرار صورت می گیرد.
• به دلیل استفاده از اشعه لیزر، قطعات سنگ به کوچک ترین حد ممکن خرد شده و در اغلب موارد سنگ تبدیل به غبار یا شن می شود. به این مفهوم که بیمار هنگام دفع سنگ کمترین درد و ناراحتی را حس می کند.
• بهبودی سریع و زود هنگام؛ بهبودی فرد در این روش درمانی حداکثر 7 تا 8 روز طول می کشد.

نحوه انجام جراحی ریرس

این روش جراحی با بیهوشی عمومی انجام می شود تا بیمار در طول عمل هیچگونه درد و احساس ناراحتی نداشته باشد. اورولوژیست با بررسی آزمایش های تصویربرداری موقعیت دقیق سنگ را بررسی می کند. سپس یورتروسکوپ را از طریق مجرای ادرار وارد بدن فرد کرده و پس از عبور از مثانه و حالب به کلیه می رساند. جراح با دیدن سنگ کلیه به کمک دوربین یورتروسکوپ، در صورتی که سنگ کوچک باشد، اقدام به برداشتن آن با سبد فورسپس می کند. چنانچه سنگ بزرگ باشد، به وسیله فیبر لیزری، اشعه لیزر را به سنگ می تاباند و باعث تجزیه و در نتیجه خرد شدن و پودر شدن سنگ می گردد. این سنگ های کوچک و پودر شده توسط ادرار از بدن دفع می شوند.

در تمامی موارد جراحی پس از برداشتن سنگ ها، یک استنت یا لوله در حالب برای جلوگیری از انسداد تعبیه شود. این استنت در فاصله زمانی 2 تا 4 هفته پس از جراحی توسط جراح از بدن خارج می شود.

اگر این تکنیک جراحی برای سنگ داخل حالب فوقانی انجام شود، به صورت سرپایی است و فرد همان روز مرخص می گردد.

اقدامات و مراقبت های پس از جراحی ریرس

این روش درمان معمولاً کمترین دوره نقاهت و بستری (در حد یک شب) را دارد و اغلب افراد می توانند در کمترین زمان به فعالیت روزانه خود بازگردند. همچنین با توجه به این که این تکنیک جراحی شامل برش و بخیه نمی شود، خطر عوارض نیز در آن نادر است. اقدامات و نکاتی که به بهبود سریعتر بیمار کمک می کنند، عبارتند از:

• نوشیدن آب زیاد؛ که مصرف و نوشیدن آب باعث کمک به خروج تکه سنگ های باقی مانده در دستگاه ادراری می شود.
• مصرف داروهای تجویزی از طرف پزشک؛ احتمال دارد که پزشک آنتی بیوتیک و مسکن را برای جلوگیری از عفونت و تسکین درد تجویز نماید که باید این داروها طبق دستور پزشک مصرف شوند.
• رژیم و برنامه غذایی مناسب؛ تا چند هفته پس از جراحی از خوردن غذاهای تند و غذاهای با درصد پروتئین بالا خودداری نمایید.
• اجتناب از انجام فعالیت ها و ورزش های سنگین تا 1 ماه پس از عمل.
• به محض مشاهده علائم غیر طبیعی مانند خون در ادرار، تب و لرز شدید فوراً به پزشک مراجعه نمایید.

هزینه درمان سنگ کلیه به روش ریرس RIRS

درمان سنگ کلیه به روش ریرس به دلیل اینکه لوازم مصرفی آن یکبار مصرف می باشد و برای هر شخص فقط یک بار قابل استفاده هست و همچنین به دلیل وارداتی بودن آن و قیمت ارز از هزینه بالایی برخوردار می باشد. هزینه ی درمان سنگ کلیه با تکنیک ریرس در حدود 90 الی 110 میلیون تومان می باشد که 80 درصد این هزینه شامل کیت و 20 درصد دیگر هزینه دستمزد دکتر و اتاق عمل می باشد.

سوالات متداول

برای بیمارانی که تنگی حالب دارند، تکنیک ریرس قابل استفاده است؟

بله برای این افراد نیز قابل استفاده است.

قطر حالب فقط ۳ تا ۵ میلیمتر هست. در بعضی افراد به دلایل مادرزادی یا ناشی از عوامل دیگر، قطر حالب کمتر از حالت عادی است که به ندرت احتمال دارد که امکان عبور دستگاه اصلی وجود نداشته باشد. در این صورت جراح لوله دبل جی را برای بیمار تعبیه می کند تا حالب توسط دبل جی گشادتر شود. بعد از گذشت مدت زمان دو هفته تا یک ماه بعد از تعبیه دبل جی، امکان جراحی سنگ کلیه با تکنیک ریرس میسر خواهد شد.

جراحی ریرس برای چه نوع سنگ هایی کاربرد دارد؟

جراحی ریرس برای انواع سنگ های کلیوی کلسیمی، اسید اوریکی و سیستئینی کاربرد دارد.

درمان ریرس برای چه قطری از سنگ ها قابل استفاده است؟

این روش درمانی برای سنگ های با قطر بزرگ تر از 20 میلی متر و کوچک تر از 25 میلی متر قابل استفاده است.

سخن پایانی

اگرچه روش درمانی ریرس RIRS روش درمانی گران قیمت است، اما مطمئن ترین و کم عارضه ترین روش برای از بین بردن سنگ داخل کلیه، لگنچه و حالب فوقانی است. مزایای این روش در مقایسه با سایر روش های درمانی شامل بهبودی سریع‌تر، درد کمتر و نداشتن عوارضی مانند خونریزی و عفونت می باشد. مدت زمان انجام این روش 1 تا 2 ساعت است و همچنین فرد طی 7 الی 8 روز پس از جراحی به طور کامل بهبود می یابد.