برگشت وازکتومی (وازووازستومی)

یکی از روش های جلوگیری از باروری مردان ، عمل وازکتومی می باشد. این عمل قابل برگشت بوده و در صورتی که فرد بخواهد دوباره بارور شود عملی به نام برگشت وازکتومی انجام می دهد.

عمل وازکتومی(Vasovasostomy) چیست؟

در وازکتومی لوله‌های منی‌بر در محل خروج از بیضه قطع شده و انتهای آنها مسدود می‌شود.
در این روش معمولا یک تکه کوچک از لوله‌های منی‌بر به منظور قطع ارتباطشان برداشته می‌شود.

وازووازستومی چیست؟

در عمل وازووازستومی لوله های اسپرم یا نطفه را که قبلاً قطع شده اند، پیدا کرده و پس از باز کردن گره ها و ترمیم لوله ها، دو لوله را با استفاده از نخ های پروفین بسیار باریک و زیر میکروسکوپ به همدیگر پیوند می زنند. با جراحی برگشت وازکتومی ، بازیابی جریان اسپرم در لوله‌های منی انجام می‌شود. وازووازوستومی عملی استاندارد است که به منظور برگشت وازکتومی انجام می‌شود. در این عمل دو سر جدا شده لوله‌های منی دوبتره به هم متصل می‌شوند.

تکنیک برگشت وازکتومی

• به دلیل طولانی بودن مدت زمان انجام عمل بیمار تحت بیهوشی موضعی یا عمومی قرار می گیرد.
• انجام وازووازستومی به طور کلی دو تا سه ساعت طول کشیده و این زمان به پیچیدگی جراحی و تجربه پزشک جراح بستگی دارد.گاهی ممکن است به پنج ساعت هم برسد.
• جراح پس از رسیدن بیمار به سطح بیهوشی از بالای کیسه بیضه در یک سمت برشی ایجاد کرده و گاهی تا چند سانتی متر به سمت بالا و به طرف شکم حرکت می کند.سپس به طور مشابه برشی در طرف دیگر کیسه بیضه ایجاد خواهد شد.
• وازدفران شناسایی و از بافت اطراف جدا می شود.
• مایع منی از انتهای هر یک از مجاری وازدفران برداشته شده و از نظر وجود اسپرم تجزیه و تحلیل می شود.
• در صورت وجود اسپرم طی یک روش ساده تر انتهای بریده شده مجاری وازدفران به یکدیگر متصل می شوند.
• در صورت عدم یافتن اسپرم روش پیچیده تری به نام وازوپیدیدیموستومی یا اپیدیدیمووازوستومی انجام خواهد شد.
  دو روش دیگر برای اتصال مجدد انتهای بریده شده وازدفران وجود دارد.

در روش اول لایه خارجی انتهای هر لوله بریده شده با یک نخ بخیه بسیار ظریف دوخته می شود.
مدت زمان انجام این عمل کوتاه تر است اما اغلب در بازگرداندن جریان اسپرم موفقیت کمتری دارد.

در روش دوم ابتدا لایه داخلی و سپس لایه خارجی در انتهای هر لوله بسته شده بخیه زده می شود.
مجاری وازدفران پس از اتصال مجدد به محل طبیعی خود بازگردانده شده و برش های کیسه بیضه بسته می شوند.

در طول برگشت وازکتومی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

عمل‌های برگشت اغلب بصورت سرپایی توسط متخصص اورولوژی انجام می‌شوند. برگشت‌ها را می‌توان در یک بخش سرپایی بیمارستان انجام داد. اگر از میکروسکوپ جراحی استفاده شود، عمل در حالی که تحت بیهوشی هستید انجام می‌شود. استفاده از جراحی میکروسکوپی بهترین راه برای انجام این جراحی است. میکروسکوپ قدرتمند مورد استفاده در طول جراحی اندازه‌ی لوله‌های کوچک را 5 تا 40 برابر بزرگ‌تر نشان می‌دهد. متخصص اورولوژی می‌تواند برای اتصال انتهای لوله‌ها از بخیه‌هایی بسیار نازک‌تر از یک مژه یا حتی مو استفاده کند.

پس از بیهوشی پزشک یک برش کوچک در دو طرف کیسه بیضه ایجاد می‌کند و انتهای لوله‌ها را که توسط وازکتومی بسته شده‌اند باز میکند. جراح برای مطلع شدن از وجود اسپرم ، مایع را از انتهای نزدیک‌ترین لوله به بیضه می‌گیرد. در این مرحله دو نوع عمل برگشت می‌توان انجام داد:

وازووازستومی

در صورتی که اسپرم در مایع قبل از انزال وجود داشته باشد نشان دهنده این است که مسیر بین بیضه و جایی که لوله بریده شده ، باز است و می توان انتهای لوله را می‌توان متصل کرد. اصطلاحی که برای اتصال مجدد دو انتهای این لوله به کار می‌رود وازووازستومی است. این روش تا حد زیادی موثر واقع می شود.

وازواپیدیدیموستومی

اگر در مایع وازال (مایع قبل از انزال) هیچ اسپرمی نباشد، ممکن است نشان دهنده فشار ناشی از وازکتومی که باعث نوعی گسیختگی در لوله اپیدیدیم شده ، باشد. این گسیختگی باعث انسداد می شود. در این صورت متخصص اورولوژی باید با عبور از محل انسداد انتهای بالایی لوله را به اپیدیدیم متصل نماید. این فرایند وازواپیدیدیموستومی نامیده می‌شود و با همان هدف وازووازستومی انجام می‌گیرد.

درصد موفقیت این پیوند مجدد لوله ها یا وازووازستومی چقدر است؟

بطور قطعی نمی توان گفت که درصد موفقیت این عمل چقدر است. در صد موفقیت به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:
1- زمان قطع کردن لوله ها : هر چه زمان کمتری گذشته باشد درصد موفقیت بیشتر خواهد شد.
2- مهارت جراح
3- میزان پیشرفته بودن ، میکروسکوپ های موجود در اتاق عمل
4- وجود بیماری های زمینه ای که باعث تضعیف اسپرممی شوند مانند واریکوسل، کوچکی بیضه و عملکرد ضعیف سلول های نطفه ساز بیضه قبل از عمل، اپیدیدیمت و ورم مزمن …..
5- سن زوجین
6- محل قطع لوله ی نطفه بر: هر چه دورتر از اپیدیدیم باشد بهتراست.

 وازکتومی  روشی برای پیشگیری از باروری در مردان می باشد. در این روش امکان باروری مرد سلب شده و ممکن است پس از گذشت مدتی به دلایل گوناگون، تصمیم گیرد عمل برگشت وازکتومی انجام دهد و امکان باروری مجدد داشته باشد.بازگرداندن وازکتومی یا بازکردن لوله‌های منی‌بر، که توسط جراح انجام می شود نسبت به بستن آنها (وازکتومی) عملی بسیار متفاوت تر، پیچیده تر، زمانبرتر و پرهزینه است.

اقدامات بعد از عمل بازگرداندن وازکتومی

پس از عمل، برای کوتاه تر کردن دوره نقاهت توصیه هایی به بیمار تحت جراحی داده می شود.
پوشیدن لباس زیر تنگ و چسبان و پوشیدن ساپورت‌های ورزشی
ممکن است در چند روز اول کمی درد احساس شود که پس از گذشت نهایتاً یک هفته،این درد از بین می رود.
پس از هفت الی ده روز بخیه‌ها کشیده می‌شوند.
تا مدتی بایدفرد از فعالیت‌های ورزشی پرتحرک پرهیز کند.

بهتر است تا چند روز از مرطوب نمودن محل جراحی خودداری شود.
ممکن است به تشخیص پزشک جراح، دو الی سه هفته امکان ارتباط جنسی برای فرد وجود نداشته باشد.