حالب، لوله ای است که باعث اتصال کلیه به مثانه می شود و ادرار از کلیه ها به مثانه انتقال می دهد. افراد ممکن است به دلیل انسداد حالب ناشی از سنگ کلیه، سنگ حالب، تنگی حالب یا تومور به استنت نیاز داشته باشند. استنت، حالب را باز نگه می دارند. اکثر استنت ها موقتی هستند، اما ممکن است برخی از افراد مبتلا به بیماری های مزمن به استنت های حالب برای مدت طولانی تری نیاز داشته باشند.
استنت حالب چیست؟
استنت های حالب لوله های نازک و قابل انعطافی هستند که حالب را باز نگه می دارد. این لوله های بلند و نازک ادرار را از کلیه ها به مثانه می برند. پزشک استنت را برای پیشگیری یا درمان انسداد حالب قرار می دهند .
استنت های حالب از جنس سیلیکونی یا پلی اورتان هستند که حدود 10 تا 15 اینچ طول و حدود ¼ اینچ قطر دارند. آنها تمام طول حالب را می پوشانند و آن را باز نگه می دارند. قسمت بالایی استنت دارای که در داخل کلیه و حلقه در انتهای پایینی داخل مثانه قرار می گیرد.
چه کسانی به استنت حالب نیاز دارند؟
استنت حالب در مواقعی که حالب ها مسدود می شوند (به طوری که ادرار نمی تواند مانند همیشه تخلیه شود)، مورد استفاده قرار می گیرد و ادرار را از کلیه به سمت مثانه تخلیه می کند.
رایج ترین استفاده از این استنت ها در مواقعی است که سنگ کلیه باعث مسدودسازی جریان ادرار می گردد. پزشک اورولوژی ممکن است پس از شکستن سنگ کلیه نیز از استنت استفاده کند تا از انسداد جهت عبور قطعات شکسته شده سنگ جلوگیری کند. همچنین ممکن است از استنت‌ها پس از برداشتن سنگ کلیه برای جلوگیری از انسداد حالب در اثر تورم بعد از عمل نیز استفاده شود.
همچنین از این استنت ها برای درمان انسداد حالب به دلایل زیر نیز استفاده می شود:
- لخته شدن خون.
- بیماری التهابی روده (IBD).
- ایجاد بافت اسکار ناشی از آندومتریوز یا شرایط دیگر.
- تومورها
- سنگ حالب.
- انسداد محل اتصال حالب لگنی (یک بیماری ارثی که باعث باریک شدن حالب ها می شود).
نحوه جراحی استنت گذاری حالب چگونه است؟
استنت گذاری معمولا یک روش جراحی سرپایی است و بیمار همان روز به خانه می رود. در این جراحی بیمار قبل از عمل، بیهوشی دریافت می کند و برای انجام عمل به پشت دراز می کشد.
جراح ابتدا با بررسی سونوگرافی کلیه و آزمایش های تصویربرداری به تعیین محل انسداد می پردازد. سپس سیستوسکوپ را از طریق مجرای ادرار به داخل مثانه وارد می کند. یک سیم نازک و انعطاف پذیر (سیم راهنما) را از طریق سیستوسکوپ به داخل حالب مسدود شده می کشد. از سیم راهنما برای قرار دادن استنت استفاده می کند. قسمت پیچ خورده استنت در کلیه قرار دارد، در حالی که قسمت دیگر پیچ خورده در مثانه قرار دارد. این قسمت های پیچ خورده، استنت را در جای خود نگه می دارند. در پایان، جراح سیم راهنما و سیستوسکوپ را به آرامی جدا می کند و استنت را در جای خود باقی می گذارد.
اقدامات پس از جراحی استنت گذاری چیست؟
با تشخیص و معاینه پزشک، بیمار پس از جراحی می تواند از بیمارستان مرخص شده و به خانه برود. ممکن است پزشک نوشیدن مقدار زیادی آب را پس از عمل برای کمک به عملکرد کلیه و مثانه توصیه کند.
ممکن است متوجه مقداری خون در ادرار شده و کمی ناراحتی داشته باشید. این علائم پس از قرار دادن استنت طبیعی است و باید به تدریج طی چند روز بهبود یابد. با این حال، ممکن است آثاری از خون مشاهده کنید و تا زمانی که پزشک استنت را خارج نکند، احساس ناراحتی کنید. همچنین ممکن است تکرر ادرار و درد در کلیه را نیز تجربه کنید.
چه مدتی استنت حالب باید در بدن باشد؟
اکثر استنت های حالب موقتی هستند. پس از دفع سنگ کلیه، برطرف شدن عفونت یا رفع سایر مشکلات، پزشک اقدام به برداشتن استنت می کند. مدت زمانی که استنت باید در بدن بیمار باشد، از چند روز تا چند هفته متغیر می باشد.
لازم به ذکر است برخی از افراد برای ماه ها یا سال ها به استنت نیاز دارند. افرادی که دارای تومورهایی هستند که بر حالب فشار می‌آورد یا دچار تنگی حالب هستند، ممکن است برای مدت طولانی به استنت نیاز داشته باشند. در این صورت پزشک جراح هر سه تا شش ماه یک استنت جدید را جایگزین قبلی می کند. تعویض استنت احتمال عوارض را کاهش می دهد.
استنت های حالب چگونه برداشته می شوند؟
برخی از استنت‌های حالب کوتاه مدت دارای رشته‌هایی هستند که در خارج از مجرای ادرار، جایی که ادرار خارج می‌شود، آویزان هستند. در این وضعیت پزشک به آرامی نخ را می کشد تا استنت را از بدن خارج کند.
اگر بیمار برای چند هفته یا بیشتر به استنت نیاز داشته باشد، استنت وی از نوع رشته ای نخواهد بود. در این وضعیت پزشک استنت را در طی یک روش جراحی جزئی برمی‌دارد. در این جراحی پزشک مجددا سیستوسکوپ را به داخل مثانه وارد کرده و با گیره های کوچک متصل به سیستوسکوپ استنت را برداشته و از بدن خارج می کند.
خطرات یا عوارض احتمالی استنت گذاری حالب چیست؟
احتمال بروز عوارض در استنت حالب زیاد است و تقریباً از هر 10 نفر، 8 نفر آن ها به این عوارض مبتلا می شوند. عوارض استنت گذاری عبارت است از:
- تحریک مثانه، اسپاسم مثانه و تکرر ادرار .
- استنت های مسدود، شکسته یا جابجا شده.
- وجود خون در ادرار (هماچوری) یا ادرار دردناک .
- عفونت ها، از جمله عفونت های دستگاه ادراری (UTI).
باید توجه داشت که با وجود خطر عوارض جانبی آزاردهنده، استنت های حالب مفید هستند. استنت ها اغلب به سنگ کلیه اجازه عبور می دهند. آنها همچنین برای رفع انسداد حالب به خوبی عمل می کنند. در صورت عدم درمان، انسداد حالب می تواند منجر به نارسایی کلیه و سپسیس (عفونت خونی) گردد.
چگونه می توانم درد استنت حالب را تسکین دهم؟
استنت های حالب ممکن است با درد همراه باشند. ممکن است هنگام ادرار کردن، درد در نایه لن داشته باشید . مسکن های بدون نسخه مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی به تسکین این دردها کمک کنند.
آیا زمانی که استنت حالب دارم باید انجام فعالیت های روزمره را محدود کنم؟
ممکن است لازم باشد فعالیت های بدنی را برای هفته اول پس از عمل جراحی محدود کنید. از جابجایی و بلند کردن اجسام سنگین در هفته اول پس از جراحی خودداری نمایید.
همچنین ممکن است پزشک توصیه نماید که برای کاهش خطر عفونت ادراری در هفته اول پس از قرار دادن استنت، رابطه جنسی نداشته باشید.
علائم خطر برای مراجعه به پزشک چیست؟
چنانچه هر یک از علائم زیر را پس از جراحی استنت گذاری حالب مشاهده کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید:
- لخته شدن بافت در ادرار.
- ادرار تیره، کدر یا بدبو.
- مشکل در ادرار کردن یا درد شدید یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن.
- درد کلیه (درد مبهم و عمیق در سمت چپ یا راست ستون فقرات).
- تهوع و استفراغ.
- علائم عفونت، مانند تب یا لرز.
سخن پایانی
استنت گذاری حالب روشی موثر برای عبور سنگ های دردناک کلیه از حالب و خارج شدن از بدن است. استنت ها برای سنگ کلیه و سنگ حالب موقتی هستند. برخی از افراد برای باز نگه داشتن حالب های باریک به مدت طولانی تری به استنت نیاز دارند. استنت حالب می تواند ناراحت کننده و حتی کمی دردناک باشد. پزشک با تجویز راهکارهایی به کاهش ناراحتی تا زمان برداشتن استنت کمک می نماید.
استنت های حالب به طور کلی بی خطر هستند و معمولاً هیچ مشکل طولانی مدتی ایجاد نمی کنند.