بی اختیاری ادرار به معنی نداشتن توانایی در کنترل مثانه است که منجر به نشت ادرار ( بدون اختیار فرد ) از بدن می‌شود .بی اختیاری ادرار بر روی سلامت ، روابط و کیفیت زندگی تاثیر می گذارد .
امروزه و با پیشرفت علم ، اکثر موارد بی اختیاری در مردان قابل درمان است .
بسته به نوع و علت ایجاد بی اختیاری ، میتوان از روش های درمان دارویی یا طب فیزیکی و یا جراحی برای درمان بی اختیاری در مردان استفاده کرد.

بی اختیاری ادرار چیست ؟

به دفع غیر ارادی ادرار و یا مشکل در کنترل و نگه داشتن ادرار که باعث نشت یا خروج ناخواسته ادرار گردد بی اختیاری ادرار (Urinary incontinence) می گوییم.امکان ابتلا به بی اختیاری ادرار هم در زنان و هم در مردان و درتمامی سنین امکان پذیر است .درمان بی اختیاری ادرار بسته به نوع آن می باشد .

انواع بی‌ اختیاری ادرار در مردان

بی اختیاری اراری در مردان انواع متفاوتی دارد که هر دسته به علت متفاوتی ایجاد شده و درمان متفاوتی نیز در برابر سایر روش ها دارد .

بی‌ اختیاری ادرار ناشی از فشار

بعضی از فعالیت ها مانند سرفه ، خنده و یا بلند کردن جسم سنگین باعث ایجاد فشار به مثانه می شود و فرد کنترل ادرار خود را از دست می دهد .

بی‌ اختیاری ادرار بر اثر تحریک

در این نوع بی اختیاری مثانه بدون اراده فرد منقبض شده و  فرد احساس شدید و ناگهانی برای رفتن به توالت دارد.

بی‌ اختیاری ادرار بر اثر پر شدن زیاد مثانه

در این بی اختیاری ، مثانه بیش از حد پر است  و فرد نمی‌تواند مثانه را کاملاً خالی کند اما مدتی بعد ادرار باقی‌ مانده از مثانه ریزش می‌کند.
این شایع‌ترین نوع بی‌اختیاری ادرار در مردان است.

علت های بی اختیاری ادرار در مردان چیست ؟

بزرگی خوش‌خیم پروستات

معمولا بعد از  ۴۰ سالگی  پروستات در آقایان بزرگ می شود  که خود می‌تواند باعث بی‌اختیاری ادرار شود در نتیجه با  بزرگ شدن پروستات مجرای ادرار (لوله‌ای که مثانه را تخلیه می‌کند) فشرده می‌شود و عملکرد آن تحت تاثیر قرار گرفته و باعث ریزش ادرار می شود.

جراحی پروستات

در جراحی پروستاتکتومی رادیکال (حذف کامل پروستات)  عضلات یا اعصابی که جریان ادرار را کنترل می‌کنند  آسیب می بینند در نتیجه کنترل ادرار برای فرد مشکل می شود و فرد اختیار  ادرار خود را از دست می دهد.
این نوع بی اختیاری از شایع ترین نوع بی اختیاری در مردان می باشد .

دیابت

دیابت بیماری است که باعث ایجاد آسیب های عصبی در افراد می شود و بر روی  توانایی آنها در کنترل عضلات برای باز و بسته کردن مثانه تأثیر می گذارد .
ز آنجایی که دیابت باعث بیش از حد فعال شدن مثانه می شود ، بی اختیاری ادرار را به دنبال دارد .

سکته مغزی

با کاهش جریان خون به مغز در اثر لخته یا پارگی رگ‌های خونی فرد دچار سکته مغزی می شود که معمولا در مردان بیشتر از زنان است. سکته مغزی باعث از بین رفتن کنترل عضلانی و کاهش حساسیت می‌شود بنابراین احتمال اینکه فرد پس از سکته دچار بی اختیاری ادرار بشود زیاد است .

بیماری‌های عصبی

ام اس و بیماری پارکینسون از شایع ترین بیماری های عصبی هستند ٬ که باعث ابتلا به بیماری بی اختیاری ادرار می شوند.

آسیب به ستون فقرات

با آسیب به ستون فقرات ارتباط سیگنال‌های عصبی بین مثانه و ستون فقرات  کاهش می یابد. در نتیجه باعث ایجاد بی‌اختیاری ادرار در مردان می‌شود. در وضعیت اسپاستیک قسمت فوقانی ستون فقرات آسیب دیده و باعث ریزش بی‌اراده ادرار از مثانه می‌شود . همچنین در وضعیت مثانه فلچری قسمت پایین ستون فقرات آسیب دیده ٬مثانه پر شده و  دچار کشش می شود در حالی که مثانه توانایی خالی کردن ادرار را ندارد در نتیجه شخص به بی اختیاری ادرار دچار می شود .

درمان بی اختیاری ادرار در مردان

بنا بر نوع بی اختیاری و علت ایجاد کننده ی بیماری و شدت آن ٬ روش های درمانی متفاوتی برای درمان این بیماری وجود دارد.
از جمله شایع ترین روش های درمان می توان موارد زیر را نام برد:

آموزش مثانه و تمرین عضلات کف لگن

در این روش، تغییر بعضی از عادات به کاهش علایم بی اختیاری در ادرارکمک می کند. در این نوع درمان پزشک به فرد توصیه می کند که در فواصل منظم و با توجه به وضعیت مثانه خود به دستشویی رود. به مرور زمان فرد می تواند فاصله بین مراجعات به دستشویی را طولانی‌تر کند تا باعث کشیدگی مثانه شود و مثانه ی فرد بتواند ادرار بیشتری را حفظ کند.

در این نوع درمان با استفاده از تمرین هایی عضلات کف لگن شما تقویت می شوند. عضلات ضعیف کف لگن نمی توانند بطور موثر کف لگن را نگه دارند.این نوع درمان نیاز به تجهیزات خاصی ندارد البته نیاز است که دکتر روش های صحیح این تکنیک ها را  به بیمار آموزش دهد. در این ورزش‌ها عضلاتی که جریان ادرار را کنترل می‌کنند درگیر می شوند. این تمرین ها (تمرینات کف لگن) نباید در حین دفع ادرار انجام شوند.

کنترل اضطرار

 به کمک بعضی از تکنیک‌ها، مرد می‌تواند اضطرار برای دفع ادرار را کنترل کند. این روش جهت یادگیری کنترل مثانه است ٬ بطوری که مرد ترسی از پیدا کردن دستشویی نداشته باشد. یکی از تکنیک ها پرت کردن حواس برای منحرف کردن ذهن خود از ادرار کردن  می باشد. نفس‌های بلند و آرام‌بخش  و یا بی حرکت ماندن نیز  کمک کننده می باشند .

دارو درمانی

ممکن است پزشک با تجویز داروهایی که اسپاسم‌های ( انقباضات ) مثانه را کاهش می‌دهند یا بزرگی پروستات را برطرف می‌کنند نسبت به بیماری شما اقدام کند . همانوطری که قبلا گفتیم اگر علت ایجاد بیماری مواردی مثل پروستات و …. باشد برای درمان بی اختیاری باید به درمان عامل ایجاد کننده ی آن پرداخت .

جراحی

در صورتی که روش های درمانی بالا باعث بهبود بیماری نشود ، پزشک معالج اقدام به جراحی می کند . از متداول ترین شیوه های جراحی می توان به اسفنکتر مصنوعی و اسلینگ مجرای ادرار اشاره کرد . البته باید توجه داشت که انتخاب روش درمان توسط پزشک متخصص ارولوژیست و بر اساس نوع و علت بیماری صورت میگیرد نه به انتخاب بیمار .

اسفنکتر

اسفنکتر مثانه (Artificial urinary sphincter) یک وسیله ی مصنوعی است که به کمک جراحی دور مجرای ادراری و در لگن قرار میگیرد . بیمار به کمک اسفنکتر می تواند کنترل ادرار خود را به دست گیرد.

اسلینگ مجرای ادرار

عمل اسلینگ یا روش فشرده سازی مجرای ادرار باعث تقویت مجرا و کنترل بهتر ادرار می گردد. پزشک از طریق برشی در بافت بین کیسه بیضه و مقعد و با استفاده از یک توری مجرای ادرار را تنگ می کند.

در آخر اگرچه بی اختیاری ادرار یکی از بیماری های شایع در آقایان می باشد و باعث کاهش کیفیت زندگی و حتی خجالت آنها می شود اما خوشبتانه روش های درمانی بسیاری برای درمان آن وجود دارد و برای درمان می توانند به پزشک ارولوژیست مراجعه کنند.