لوله نفروستومی یک لوله زهکشی است که در کلیه قرار می گیرد تا ادرار را مستقیماً از کلیه تخلیه کند. به طور معمول، ادرار در کلیه تولید می شود و از طریق لوله ای به نام حالب به سمت پایین تخلیه می شود و تا قبل از ادرار کردن، در مثانه ذخیره می شود. در برخی موارد، ادرار ساخته شده در کلیه نمی تواند به مثانه برسد و یا از مثانه خارج نمی شود. این انسداد جریان ادرار می تواند در اثر سنگ، عفونت، ناهنجاری مادرزادی (ناهنجاری که کودک از بدو تولد دارد)، تورم پس از جراحی کلیه یا ضربه ایجاد شود. در این وضعیت جراح طی یک عمل جراحی لوله نفروستومی را داخل کلیه قرار می دهد که وظیفه این لوله تخلیه مستقیم ادرار از کلیه می باشد.

لوله نفروستومی چیست؟

لوله نفروستومی سوندی است که توسط جراح و طی یک عمل جراحی از طریق پوست وارد کلیه می شود و ادرار را مستقیماً از کلیه به یک کیسه زهکشی خارج از بدن تخلیه می کند. این لوله فقط به صورت موقت داخل کلیه قرار می گیرد، اما ممکن است چند روز، چند هفته یا چند ماه در داخل کلیه باقی بماند. اگر نیاز باشد که این لوله برای مدت طولانی داخل کلیه قرار گیرد، باید در فواصل زمانی مشخص سوند جدید داخل کلیه قرار داده شود.

مراقبت از لوله نفروستومی

در مراقبت از لوله نفروستومی و کیسه زهکشی متصل به آن باید یکسری مراقبت های لازم را انجام دهید. این مراقبت ها عبارتند از:

• لوله نفروستومی به طور مداوم ادرار را زمانی که به کیسه زهکشی متصل است، تخلیه می کند. این لوله ممکن است مسدود شود و باعث شود ادرار تخلیه نشود؛ در این وضعیت لوله باید با محلول آنتی بیوتیک استریل، آب استریل یا سالین استریل شسته شود.
• سیستم زهکشی باید بسیار با احتیاط درمان شود تا از ورود باکتری ها و سایر میکروب ها به آن جلوگیری شود. اگر میکروب وارد لوله شود، به راحتی می تواند باعث عفونت کلیه شود. 
• کیسه زهکشی نباید روی زمین کشیده شود. اگر کیسه به طور تصادفی بریده شود یا شروع به نشتی کند، باید آن را عوض کنید.
• مطمئن شوید که هیچ گونه پیچ خوردگی یا خمیدگی در لوله وجود ندارد. در صورت وجود پیچ ​​خوردگی یا خمیدگی، لوله تخلیه نمی شود.
• اگر کیسه زهکشی کثیف یا بدبو شد یا سوراخی در کیسه یا لوله سوراخ شد، آن را عوض کنید.

تعویض پانسمان لوله نفروستومی

برای تعویض پانسمان این ناحیه، باید پانسمان را از جایی که لوله وارد پهلوی بیمار شده است، بردارید و آن ناحیه را تمیز کنید. پانسمان را باید هر هفته یک تا سه بار تعویض کنید.

برای تمیز کردن ناحیه ورود لوله می توانید از کلرهگزیدین استفاده نمایید که روش انجام این کار به ترتیب عبارت است از:

1. دست ها را با آب و صابون بشویید.
2. لوازم خود را با قرار دادن آنها روی یک سطح تمیز و نزدیک آماده کنید. در این مرحله شما به یک بانداژ تگادرم، یک سواب کلرهگزیدین و یک گاز 2×2 نیاز دارید.
3. بعد از اینکه وسایل خود را جمع کردید، باند و پانسمان قدیمی تگادرم را بردارید و دور بیندازید.
4. پس از برداشتن پانسمان های آلوده دست های خود را بشویید.
5. کلرهگزیدین را باز کنید و به مدت 30 ثانیه از یک حرکت شستشوی رفت و برگشت استفاده کنید که از یک الگوی دایره ای در اطراف محل خروج پیروی می کند. اجازه دهید پوست به مدت 60 ثانیه در هوا خشک شود.
6. گاز 2×2 را در اطراف لوله قرار دهید.
7. بانداژ تگادرم را در بالای 2×2 و روی لوله قرار دهید.

اگر ادرار از اطراف لوله نشت کرد و باعث خیس شدن پانسمان شد، باید فوراً پانسمان را تعویض کنید. همچنین باید با پزشک تماس بگیرید و او را از نشت مطلع کنید. 

نحوه حمام کردن با لوله نفروستومی

برای حمام کردن باید لوله را با پوشش پلاستیکی محکم کنید. باید حواستان باشد که آب روی لوله ریخته و کوبیده نشود. همچنین پس از دوش گرفتن باید پانسمان را تعویض نماییم.

خالی کردن کیسه زهکشی

کیسه زهکشی باید وقتی نیمه پر شد، خالی شود. مراقب باشید که دهانه را به ظرفی که در آن تخلیه می شود، نزنید. همچنین با دست به دهانه آن کیسه دست نزنید.

چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه نماییم؟

در صورتی مشاهده هر یک از علائم زیر باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید. این علائم عبارتند از:

• اگر رنگ ادرار تغییر کند و یا بوی بد بدهد.
• وجود خون در ادرار و ادرار خونی.
• اگر نشت ادرار در اطراف ناحیه ورود لوله وجود داشته باشد و پانسمان خیس شود.
• اگر بیمار در ناحیه کمر، پهلوها یا شکم درد دارد.
• اگر فرد بیمار تب بیش از 38.6 درجه سانتیگراد دارد.
• اگر فرد بیمار استفراغ می کند.
• اگر تخلیه ادرار به مدت دو ساعت متوقف شود.
• اگر ناحیه اطراف لوله درد می کند.