سرطان بیضه یکی از انواع سرطان در میان مردان است که می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در سنین 15 تا 45 سالگی اتفاق می افتد.

اولین علامت سرطان بیضه، برآمدگی یا توده روی بیضه است. سلول های سرطانی در بیضه می توانند به سرعت رشد کنند و به سایر قسمت های بدن گسترش یابند.

سرطان بیضه چیست؟

سرطان بیضه رشد سلول های بد خیم در بافت های یک یا هر دو بیضه است. بیضه ها در داخل یک کیسه در زیر آلت تناسلی قرار گرفته اند که به آن کیسه بیضه می گویند. بیضه ها، وظیفه ی تولید اسپرم و هورمون تستوسترون را بر عهده دارند.

سرطان بیضه مانند هر سرطان دیگری، سرطان بیضه نیز یک بیماری جدی است. اما خوشبختانه حتی اگر این سرطان به قسمت های دیگر گسترش یافته باشد، قابل درمان است. اگر چه روش های درمانی به نوع سرطان بیضه و میزان گسترش آن بستگی دارد. درمان های رایج شامل جراحی و شیمی درمانی می باشد.

انواع سرطان بیضه

حدود 90 درصد از تمام سرطان‌های بیضه از سلول‌های زایا در بیضه‌ها منشأ می‌گیرد که این سلول ها به هم چسبیده و توده یا تومور را تشکیل می‌دهند. سلول های زایا در نهایت به اسپرم تبدیل می شوند. دو نوع سرطان بیضه از سلول های زایا ایجاد می شود که عبارتند از:

• سمینوما: از شایع ترین سرطان های بیضه در بزرگسالان و می باشد که رشد آهسته ای دارد و عمدتاً افراد 40 یا 50 ساله را تحت تاثیر قرار می دهد.
• غیر سمینوما: سرطانی که سریعتر از نوع سمینوما رشد می کند. این بیماری عمدتاً افرادی که در سن 20 سالگی و اوایل 30 سالگی هستند را تحت تاثیر قرار می دهد. چهار نوع تومور غیر سمینوما وجود دارد که نام هر کدام از آنها بر اساس نوع سلول زایای تشکیل دهنده تومور است. تومورهای غیر سمینوما شامل کارسینوم جنینی، کارسینوم کیسه زرده، کوریوکارسینوما و تراتوم هستند.

*برخی از تومورهای سرطانی بیضه نیز هستند که از ترکیب سلول های سمینوما و غیر سمینوما تشکیل شده اند.

علائم سرطان بیضه

شایع ترین علامت سرطان بیضه وجود توده بدون درد در بیضه است. از علائم دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تورم یا تجمع ناگهانی مایع در کیسه بیضه.
• توده یا تورم در هر دو بیضه.
• احساس سنگینی در کیسه بیضه.
• درد مبهم در کشاله ران یا پایین شکم.
• درد یا ناراحتی در کیسه بیضه.
• کوچک شدن بیضه (آتروفی بیضه).

این علائم ممکن است با شرایط دیگر نیز رخ دهد، بنابراین اگر متوجه آنها شدید وحشت نکنید. با این حال، برای اطمینان، یک بازدید با ارائه دهنده خود برنامه ریزی کنید. تأخیر در تشخیص به سلول‌های سرطانی فرصت می‌دهد تا گسترش پیدا کنند و درمان بیماری را سخت‌تر می‌کند.

علت سرطان بیضه

سرطان بیضه زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌ها سریع‌تر از حد معمول تکثیر می‌شوند و در نهایت یک توده یا تومور را تشکیل می‌دهند. هنوز به طور قطع علت سرطان بیضه مشخص نشده است و محققان هنوز مطمئن نیستند که چه عاملی سبب رفتار سلول های سرطانی بیضه می شوند.

عوامل متعددی ممکن است خطر ابتلا به سرطان بیضه را افزایش دهد. باید توجه داشت که این عوامل باعث ایجاد سرطان بیضه نمی شوند، اما ممکن است احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند. عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان بیضه را افزایش دهند، عبارتند از:

• سن: سرطان بیضه بیشتر افراد بین 15 تا 35 سال را مبتلا می کند.
• بیضه های نزول نکرده: بیضه ها در دوران بارداری در شکم جنین تشکیل می شوند و معمولاً قبل از تولد به داخل کیسه بیضه می افتند. بیضه هایی که داخل این کیسه ها نمی افتند را بیضه های نزول نکرده می نامند که ممکن است برای درمان آن نیاز به جراحی داشته باشند. تولد با این بیماری ممکن است خطر سرطان بیضه شما را حتی در صورت انجام عمل جراحی افزایش دهد.
• داشتن سابقه خانوادگی سرطان بیضه: اگر سرطان بیضه در یک از اعضای خانواده وجود داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به آن افزایش یابد.

تشخیص سرطان بیضه

پزشک ارولوژی با معاینه فیزیکی وجود توده ها، تورم یا سایر علائم سرطان بیضه را بررسی می کند. برای بررسی اینکه آیا سرطان بیضه باعث ایجاد علائم شما می شود، به آزمایش های دیگری نیاز دارید.

روش‌ها و آزمایش‌های رایج برای کمک به تشخیص سرطان بیضه عبارتند از:

• معاینه فیزیکی و شرح حال: پزشک با گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی علائم سرطان بیضه و همچنین غدد لنفاوی را برای علائم گسترش سرطان بررسی کنند.
• سونوگرافی: اگر ارولوژیست در طول معاینه متوجه یک ناهنجاری شود، احتمالاً سونوگرافی را تجویز می کند. سونوگرافی یک روش پزشکی بدون درد است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از بافت داخل بدن استفاده می کند.
• بیوپسی بیضه: اگر سونوگرافی شواهدی از سرطان را نشان دهد، پزشک ارولوژی بافت بیضه آسیب دیده را از طریق یک برش در کشاله ران شما برمی دارد و به آزمایشگاه می فرستند. در این وضعیت متخصص پاتولوژیست در آزمایشگاه بافت بیضه بیمار را با میکروسکوپ بررسی کرده و خوش خیم بودن و یا بدخیم بودن سلول را مشخص می کند.
• آزمایشات خون: آزمایش خون می تواند پروتئین های ساخته شده توسط سلول های سرطانی بیضه را تشخیص دهد. به این نوع آزمایش تست تومور مارکر نیز می گویند. تومور مارکرهای سرطان بیضه شامل گنادوتروپین جفتی بتا انسان، آلفا فتوپروتئین و لاکتات دهیدروژناز است. وجود این مواد در خون به معنای ابتلا به سرطان نیست؛ بلکه داشتن سطوح بالاتر از حد معمول، سرنخی است که پزشک برای تشخیص سرطان از آن استفاده می کند.
• سی تی اسکن، اشعه ایکس و ام آر آی: دستگاه سی تی اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده می کند. پزشک ممکن است سی تی اسکن از شکم و لگن را برای شخص بیمار تجویز نماید تا ببیند آیا سرطان به اندام های شکمی سرایت کرده است یا خیر.

مراحل سرطان بیضه پس از تشخیص

تشخیص پزشک همراه با مرحله بندی سرطان و مشخص کردن آن می باشد. مرحله بندی سرطان بیضه اطلاعات مهمی اعم از اندازه تومور و گسترش سرطان را ارائه می دهد که پزشک بر اساس آن، شیوه درمانی مناسب را برای بیمار انتخاب می نماید. مراحل سرطان بیضه از 0 تا 3 متغیر است.

به طور کلی، سرطان های مرحله 0 و مرحله 1 فقط بیضه و ناحیه اطراف آن را تحت تاثیر قرار می دهند. در این مراحل اولیه، سرطان به غدد لنفاوی یا سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا نکرده است. مرحله 2 سرطان بیضه به غدد لنفاوی (فقط غدد لنفاوی و نه در جای دیگر) گسترش یافته است. چنانچه سرطان بیضه به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد، مرحله 3 است.

درمان سرطان بیضه

درمان سرطان بیضه اغلب شامل روش جراحی و شیمی درمانی است. اینکه کدام شیوه درمانی برای بیمار مناسب است به نوع سرطان بیضه و مرحله آن بستگی دارد. سرطان بیضه از نوع سمینوماها آهسته تر رشد می کنند و نسبت به غیر سمینوماها بهتر به پرتودرمانی پاسخ می دهند. البته باید توجه داشت که هر دو نوع تومور سرطان بیضه به خوبی به درمان های شیمی درمانی پاسخ می دهند.

اگر سرطان بیضه هم تومورهای سمینوما و هم تومورهای غیر سمینوما را درگیر کند، پزشک آن را به عنوان یک غیر سمینوما درمان می کند.

1) عمل جراحی

جراحی برای برداشتن بیضه سرطانی رایج ترین درمان برای سرطان بیضه است، صرف نظر از مرحله سرطان یا نوع تومور. در برخی موارد، جراح ارولوژی ممکن است غدد لنفاوی بیمار را نیز بردارد.

• اورککتومی اینگوینال رادیکال یا جراحی برای برداشتن بیضه: جراح ممکن است برداشتن بیضه را برای درمان سرطان های بیضه سمینوما و غیرسمینومایی انجام دهد. در طول این عمل، جراح یک برش در کشاله ران بیمار ایجاد می کند تا بیضه را همراه با تومور خارج کند. همچنین در این روش رگ های خونی و بافت لنفاوی را می بندند تا از گسترش سرطان از محل تومور به بقیه بدن جلوگیری شود.
• جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی مجاور: اگر سرطان فراتر از بیضه گسترش یافته باشد، ممکن است جراح برای برداشتن برخی از غدد لنفاوی نیز اقدام نماید. برای برداشتن غدد لنفاوی، جراح برشی را در شکم بیمار ایجاد می کند. غدد لنفاوی در آزمایشگاه برای بررسی سرطان مورد آزمایش قرار می گیرند. جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی اغلب برای درمان نوع غیرسمینومای سرطان بیضه استفاده می شود.

جراحی سرطان بیضه خطر خونریزی و عفونت را به همراه دارد. اگر برای برداشتن غدد لنفاوی جراحی انجام دهید، این خطر قطع شدن عصب نیز وجود دارد. جراحان مراقبت زیادی برای محافظت از اعصاب انجام می دهند، اما گاهی اوقات نمی توان از بریدن عصب جلوگیری کرد. این وضعیت می تواند منجر به مشکلاتی در انزال شود، اما به طور کلی بر توانایی نعوظ تأثیر نمی گذارد. 

2) پرتو درمانی

در روش پرتودرمانی از پرتوهای با انرژی بالا برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کنند. این تابش می تواند از جنس اشعه ایکس، پروتون ها و منابع دیگر باشد. در طول پرتودرمانی، بیمار روی یک میز قرار می گیرد و یک دستگاه بزرگ در اطراف وی حرکت می کند. دستگاه پرتوهای را به نقاط دقیقی از بدن بیمار هدایت می کند.

از پرتودرمانی برای درمان نوع سمینومای سرطان بیضه استفاده می شود. ممکن است پس از جراحی برای برداشتن بیضه، پرتودرمانی توصیه شود.

پرتودرمانی معمولاً برای درمان نوع غیرسمینوما سرطان بیضه استفاده نمی شود.

عوارض جانبی این روش ممکن است شامل حالت تهوع و خستگی باشد. پرتودرمانی همچنین می تواند به طور موقت تعداد اسپرم را کاهش دهد که این وضعیت می تواند بر باروری بیمار تأثیر بگذارد.

3) شیمی درمانی

در روش شیمی درمانی از داروهای قوی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این داروها در سراسر بدن حرکت می کنند و سبب از بین رفتن سلول های سرطانی در قسمت های مختلف و گسترش یافته بدن می شوند.

شیمی درمانی اغلب بعد از جراحی استفاده می شود؛ چرا که این روش به از بین بردن سلول های سرطانی که هنوز در بدن هستند، کمک می کند. زمانی که سرطان بیضه بسیار پیشرفته است، گاهی از شیمی درمانی قبل از جراحی نیز استفاده می شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی به داروهای خاص مورد استفاده بستگی دارد. عوارض جانبی رایج شامل خستگی، کاهش شنوایی و افزایش خطر عفونت است.

شیمی درمانی همچنین ممکن است باعث شود بدن شما تولید اسپرم را متوقف کند. اغلب با بهبودی پس از درمان سرطان، تولید اسپرم دوباره شروع می شود. اما گاهی اوقات از دست دادن تولید اسپرم دائمی است.

4)ایمونوتراپی

ایمونوتراپی، روش درمانی با دارویی است که به سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن سلول های سرطانی کمک می کند. سیستم ایمنی بدن با حمله به میکروب ها و سایر سلول هایی که نباید در بدن باشند، با بیماری ها مبارزه می کند. سلول های سرطانی با پنهان شدن از سیستم ایمنی بدن زنده می مانند که ایمونوتراپی به سلول های سیستم ایمنی کمک می کند تا سلول های سرطانی را پیدا کرده و از بین ببرند.

سخن پایانی

سرطان بیضه قابل درمان است. خبر خوب در مورد سرطان بیضه این است که در 95 درصد موارد با موفقیت درمان می شود. این سرطان اگر به موقع تشخیص و درمان شود، میزان بهبودی حتی به 98 درصد نیز می رسد. از این رو تشخیص زودهنگام، نقش اساسی در انتخاب شیوه درمانی و همچنین موفقیت روش درمانی ایفا می کند.

بایدتوجه داشت که در صورت مشاهده تغییر در یک یا هر دو بیضه، فوراً به پزشک مراجه نماییم. اکثر مردم ترجیح می دهند از معاینات اندام تناسلی خود اجتناب کنند، اما وقتی صحبت از سرطان می شود، زمان و تشخیص زود هنگام بسیار مهم و ضروری است.