عفونت کلیه یا پیلونفریت، نوعی عفونت مجاری ادراری (UTI) است. عفونت کلیه ممکن است از حالب (لوله ای که ادرار را از کلیه به مثانه می رساند) یا مثانه شروع شود و به یک یا هر دو کلیه برسد.

باید به این نکته توجه داشت که عفونت کلیه نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. این عفونت اگر به درستی درمان نشود، می تواند باعث آسیب دائمی به کلیه ها شود. همچنین باکتری های ناشی از عفونت می تواند به جریان خون گسترش یافته و عفونت خطرناک تری ایجاد کند.

علائم عفونت کلیه

علائم عفونت کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تب
• لرز
• احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
• تعدد دفعات ادرار کردن
• درد پشت، پهلو یا کشاله ران
• تهوع و استفراغ
• خون در ادرار
• ادرار کدر و با بوی بد
• شکم درد

چه زمانی باید به پزشک اورولوژی مراجعه کنیم؟

عفونت شدید کلیه می تواند منجر به عوارض خطرناکی مانند مسمومیت خون، آسیب به بافت های بدن و حتی مرگ شود. از این رو اگر علائم عفونت کلیه و ادرار خونی یا حالت تهوع و استفراغ دارید فوراً به پزشک مراجعه نمایید.

حتی اگر تحت درمان عفونت ادراری هستید و علائم شما بهتر نشده است، مجددا به پزشک مراجعه نمایید.

علت عفونت کلیه

شایع ترین علت عفونت کلیه، تکثیر باکتری ها از طریق مجرای ادرار و رسیدن آن ها به کلیه ها می باشد.

باکتری های ناشی از عفونت در قسمت های دیگر بدن نیز می توانند از طریق جریان خون به کلیه ها سرایت کنند. در موارد نادری عفونت کلیه در اثر عفونی شدن پروتز مفصل مصنوعی و یا دریچه قلب مصنوعی گزارش شده است.

به ندرت، عفونت کلیه ممکن است پس از جراحی کلیه و در اثر عوارض آن رخ دهد.

چه عواملی خطر عفونت کلیه را افزایش می دهند؟

عواملی که خطر عفونت کلیه را افزایش می دهند عبارتند از:

• عفونت کلیه در زنان و به خصوص زنان باردار بیشتر از مردان است؛ مجرای ادرار در زنان کوتاهتر از مردان است که باعث می شود باکتری ها از خارج از بدن به مثانه حرکت کنند. مجرای ادرار نزدیک به واژن و مقعد نیز ورود باکتری ها به مثانه را آسان تر می کند. هنگامی که باکتری در مثانه قرار می گیرد، عفونت می تواند به کلیه ها سرایت کند.
• انسداد مجرای ادرار؛ هر چیزی که جریان ادرار را کند کند یا تخلیه کامل مثانه را سخت‌تر کند، می‌تواند خطر عفونت کلیه را افزایش دهد. این عوامل می تواند شامل سنگ کلیه، تنگی مجرای ادرار یا بزرگ شدن غده پروستات باشد.
• سیستم ایمنی ضعیف بدن؛ بیماری هایی مانند دیابت و HIV می توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند. همچنین برخی داروها نیز می توانند ایمنی را کاهش دهند.
• استفاده از کاتتر ادراری؛ کاتترهای ادراری لوله هایی هستند که برای تخلیه ادرار از مثانه استفاده می شوند. کاتترها پس از برخی عمل های جراحی با تشخیص پزشک جراح اورولوژی استفاده می شوند.
• رفلاکس مثانه؛ در رفلاکس مثانه، مقدار کمی ادرار از مثانه به لوله‌هایی که مثانه و کلیه‌ها را به هم متصل می‌کنند، جریان می‌یابد که باعث ایجاد عفونت کلیه می گردد.

عوارض عفونت کلیه

اگر عفونت کلیه درمان نشود، می تواند منجر به عوارض بالقوه جدی تری شود، مانند:

• اسکار کلیه؛ این وضعیت می تواند منجر به بیماری مزمن کلیه، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود.
• مسمومیت خون؛  کلیه ها مواد زائد خون را فیلتر می کنند و خون تصفیه شده را به بقیه بدن باز می گرداند. عفونت کلیه می تواند باعث انتشار باکتری از طریق جریان خون گردد.
• عوارض بارداری؛ عفونت کلیه اگر در زمان بارداری رخ دهد، می تواند خطر تولد نوزاد با وزن کم را افزایش دهد.

جلوگیری از عفونت کلیه

با انجام یکسری از اقدامات که در ذیل شرح داده شده است، می توانید با پیشگیری از عفونت مجاری ادراری، خطر ابتلا به عفونت کلیه را کاهش دهید:

• نوشیدن زیاد مایعات به خصوص آب؛ نوشیدن مایعات می توانند به حذف باکتری ها از بدن هنگام ادرار کردن کمک کنند.
• ادرار کردن را به تأخیر نیندازید.
• بعد از رابطه جنسی مثانه را خالی کنید؛ ادرار کردن در اسرع وقت بعد از رابطه جنسی به پاکسازی باکتری ها از مجرای ادرار کمک می کند و خطر ابتلا به عفونت را کاهش می دهد.
• بعد از ادرار کردن و بعد از اجابت مزاج از جلو به عقب پاک کنید. این به جلوگیری از گسترش باکتری به مجرای ادرار کمک می کند.

نحوه تشخیص

پزشک برای بررسی عفونت کلیه، آزمایش خون و آزمایش ادرار را برای بررسی وجود باکتری، خون یا چرک در ادرار تجویز می نماید.

سایر آزمایشات ممکن است شامل سونوگرافی، سی تی اسکن یا نوعی اشعه ایکس به نام سیستورتروگرام تخلیه ادرار باشد. سیستورتروگرام تخلیه ادرار شامل تزریق رنگ کنتراست برای گرفتن عکس اشعه ایکس از مثانه در هنگام پر بودن و هنگام ادرار است.

درمان عفونت کلیه

درمان آنتی بیوتیک برای عفونت کلیه

آنتی بیوتیک ها اولین و شایع ترین روش درمان عفونت کلیه هستند. پزشک پس از بررسی نتایج آزمایش خون و ادرار و با توجه به شدت عفونت، نوع دارو و مدت زمان استفاده از دارو را برای بیمار مشخص می کند.

علائم عفونت کلیه اغلب در عرض چند روز پس از درمان از بین می رود، اما ممکن است لازم باشد که دوره مصرف آنتی بیوتیک برای یک هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد.

پزشک ممکن است آزمایش کشت ادرار را تکرار کند تا مطمئن شود که عفونت برطرف شده است. اگر هنوز عفونت برطرف نشده باشد، پزشک ممکن است نوع داروی مصرفی را تغییر دهد.

اگر عفونت کلیه شدید باشد، بیمار باید در بیمارستان بستری شود و آنتی بیوتیک و سایر داروها از طریق وریدی به بیمار تزریق شود.

سخن پایانی

عفونت کلیه نوعی عفونت مجاری ادراری است که از حالب یا مثانه شروع می شود و به کلیه می رسد. این عفونت می تواند به کلیه ها آسیب برساند و در موارد شدیدتر نیز می تواند باعث مسمومیت خون و آسیب به بافت های بدن گردد؛ از این رو باید به محض مشاهده علائم عفونت کلیه به پزشک اورولوژی جهت درمان مراجعه نماییم. پزشک بر اساس تشخیص شدت عفونت بهترین روش درمانی را برای بیمار تجویز می نماید که درمان با آنتی بیوتیک ها اولین و شایع ترین روش درمان عفونت کلیه است.