اپیدیدیمیت (Epididymitis) به التهاب مجاری اپیدیدیم در دستگاه تناسلی مردان گفته می‌شود. اغلب علت عفونی (مانند باکتری‌های کلامیدیا ) دارد که از طریق مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان می‌باشد. عفونت اپی دیدیم یا اپیدیدیمیت، موجب التهاب و درد در ناحیه اپیدیدیم در بالای بیضه می‌شود. اپی دیدیم، به طور شایع از ادرار عفونی یا عفونت مقاربتی پدید می آید.

این بیماری باعث می‌شود در معاینه اپیدیدیم سفت و متورم باشد. درمان بسته به عامل بیماری دارد و با کمک آنتی بیوتیک می‌باشد.

اپیدیدیم چیست؟

اپیدیدیم یک لوله طولانی مانند است که اسپرم را در ذخیره کرده و  آن را هنگامی که لازم می‌باشد از بیضه ها خارج می کند. این لوله به شکل خمیده و خاصی در ناحیه پشتی از هر بیضه دیده می شود و شامل سه بخش اصلی می‌باشد: سر، بدنه و دم.

اسپرم‌ها پس از ساخته شدن در این لوله‌ها بالغ می‌شوند و در نهایت پس از ۱۰ روز کامل می‌شوند.

اپیدیدیمیت

اپیدیدیمیت یک بیماری التهابی در لوله کویلی اپیدیدیم در ناحیه پشت بیضه ها می‌باشد که مسئولیت حمل اسپرم را بر عهده دارد.  آقایان در هر گروه سنی امکان دارند با بیماری اپیدیدیمیت مواجه شوند. 
اپیدیدیمیت بیشتر مواقع توسط عفونت های باکتریایی از قبیل عفونت های انتقالی جنسی نظیر سوزاک و یا کلامیدیا انتقال پیدا می کنند.

علائم اپیدیدیمیت

علامت و علائم بیماری اپیدیدیمیت شامل موارد زیر می‌شود:

• کیسه بیضه متورم، قرمز
• درد و حساسیت در بیضه
• درد در هنگام ادرار یا نیاز فوری به ادرار کردن
• تکرر ادرار
• ترشح از آلت تناسلی مرد
• درد یا ناراحتی در ناحیه تحتانی شکم
• خون در مایع منی
• تب در موارد نادر
• و…

اپیدیدیمیت مزمن

اپیدیدیمیتی که بیش از شش هفته بطول بیانجامد یا عود مجدد داشته باشد، از نوع مزمن محسوب خواهد شد. علائم بیماری اپیدیدیمیت مزمن ممکن است به تدریج ظاهر بشوند. گاهی ممکن است علت اپیدیدیمیت مزمن مشخص نشود.

علت ایجاد اپیدیدیمیت

از دلایل بروز اپیدیدیمیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ادرار در اپیدیدیمیس (اپیدیدیمیت شیمیایی): این حالت هنگامی رخ می‌دهد که ادرار به سمت عقب به داخل اپیدیدیم جریان پیدا کند، احتمالا این مشکل به دلیل بلند شدن یا فشار شدید به وجود می آید.
• سایر عفونت ها: باکتری‌های دستگاه ادراری یا عفونت پروستات امکان دارند از محل آلوده به اپیدیدیم گسترش یابند. همچنین، عفونت های ویروسی، مانند ویروس اوریون، می تواند باعث اپیدیدیمیت شوند.
• عفونت های انتقالی جنسی: سوزاک و کلامیدیا شایعترین علل ایجاد اپیدیدیمیت در مردان جوان و دارای فعالیت جنسی می‌باشند.
• ضربه یا تروما: آسیب رسیدن به کشاله ران می تواند باعث ایجاد اپیدیدیمیت در مردان شود.
• بیماری سل: به ندرت امکان دارد اپیدیدیمیت ناشی از عفونت سل باشد.
• و…

فاکتورهای ریسکی

برخی از رفتار های جنسی مانند داشتن رابطه جنسی با فردی که عفونت انتقالی جنسی داشته یا داشتن رابطه جنسی بدون کاندوم می توانند منجر به بروز عفونت های انتقالی جنسی شوند و ریسک اپیدیدیمیت جنسی را در فرد افزایش دهند.

فاکتورهای ریسکی غیر جنسی هم برای این بیماری وجود دارند که شامل موارد زیر می‌شود:

• سابقه داشتن عفونت های پروستات یا مجاری ادرار
• ختنه نبودن آلت تناسلی و یا غیر عادی بودن مجرای ادراری در فرد
• بزرگ شدن پروستات، که ریسک عفونت های مثانه و اپیدیدیمیت را بالا می‌برد.

پیشگیری از اپیدیدمیت

روشهای پیشگیری از اپیدیدیمیت عبارتند از :

• تمرین انجام رابطه جنسی ایمن : استفاده از کاندوم در هر رابطه و همچنین آزمایش برای بررسی وجود یا عدم وجود عفونت‌های مقاربت جنسی
• پوشیدن لباسهای مناسب : استفاده از زیرپوش تنگ یا آن دسته که منجر به ایجاد گرما می‌شوند را کم کنید، چرا که می‌تواند باعث رشد باکتری و قارچ شوند.
• رعایت بهداشت آلت تناسلی : دوش بگیرید و از دوش های طولانی و ایجاد وقفه در تخلیه ادرار خودداری کنید.
• آب بنوشید : نوشیدن آب و مایعات زیاد، خطر عفونت های مکرر مجرای ادراری که می‌تواند اپیدیدیمیت را به همراه بیاورند را کاهش می‌دهد.

تشخیص التهاب و بیماری اپیدیدیم

پزشک شما با معاینه فیزیکی کشاله ران و بیضه های بزرگ شده در فرد مبتلا می پردازد تا غدد لنفاوی بزرگ شده را مشاهده بکند. پزشک شما همچنین امکان دارد معاینه ناحیه مقعد را برای شما انجام دهد تا بزرگ شدن یا حساسیت پروستات را بررسی کند.

همچنین امکان دارد پزشک توصیه کند آزمایشاتی شامل موارد زیر را انجام دهید:

• غربالگری عفونت های جنسی: یک لوله باریک در انتهای آلت تناسلی شما وارد خواهد شد تا نمونه ای از ترشحات از مجرای  ادرار شما بدست بیآید. نمونه در آزمایشگاه برای بررسی بیماری‌های سوزاک و کلامیدیا آزمایش خواهد شد.
•  آزمایش ادرار و خون: نمونه ادرار و خون شما مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد تا هر گونه مورد غیرعادی تشخیص داده شوند.
• سونوگرافی: این آزمایش برای بررسی احتمال پیچ خوردگی بیضه استفاده می‌شود.

درمان دارویی اپیدیدیمیت

برای درمان اپیدیدیمیتیس باکتریایی و اپیدیدیمو اُرکیتیس ( epididymo-orchitis ) به مصرف آنتی بیوتیک ها نیاز می‌باشد. اگر دلیل بروز عفونت باکتریایی ، عفونت های انتقالی از رابطه جنسی باشد، شریک جنسی شما هم نیز باید درمان بشود.
حتی اگر علائم بیماری از بین رفت درمان و دوره مصرف آنتی بیوتیک‌ها را قطع نکنید.

بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از شروع مصرف کردن آنتی بیوتیک‌ها بهبود در وضعیت شما آغاز خواهد شد. استراحت، استفاده از ساپورت برای کیسه بیضه ها، استفاده از کیسه های کمپرس یخ و مصرف مسکن ها به کاهش درد کمک می کند.

عمل جراحی

اگر آبسه در سطح کیسه بیضه وجود دارد باید به کمک عمل جراحی تخلیه شود. بعضی مواقع باید کل بخش‌های اپیدیدیمیت باید به شکل عمل جراحی برداشته بشود.
در ضمن اگر عامل مشکل اپیدیدیمیت شما دلیل مشکلات فیزیکی و غیر نرمال باشد امکان دارد عمل جراحی گزینه پیشنهادی پزشک باشد. 

درمان های خانگی التهاب اپی دیدیم

اپیدیدیمیتیس معمولا منجر به بروز درد شدیدی در آقایان می شود. برای کم کردن این دردها و ناراحتی در بدن میتوانید موارد زیر را انجام دهید:

• در تخت خواب استراحت کنید
• جوری دراز بکشید که کیسه بیضه ها در حالت ارتفاع قرار بگیرند
• از کمپرس های سرد و یخ برای کیسه بیضه ها استفاده کنید تا نقش مسکن را عمل کنند
• از نگه دارنده ها و ساپورت‌های  ورزشی استفاده بکنید
• از بلند کردن اجسام سنگین وزن اجتناب ورزید

همچنین تا از بین رفتن کامل عفونت از داشتن رابطه جنسی اجتناب نمایید.

در نتیجه هرگز درد یا تورم کیسه بیضه ها را نادیده نگیرید، چون که درد می‌تواند به دلیل برخی از شرایط و مشکلات پیش  زمینه‌ای ایجاد بشود. برخی از آنها برای جلوگیری از آسیب دائمی نیاز به درمان فوری خواهند داشت.
اگر درد کیسه بیضه ها شدید است، حتماً به اورژانس مراجعه کنید. اگر از آلت شما مایعاتی ترشح می شوند و یا در حین دفع ادرار درد دارید حتما به یک پزشک مراجعه کنید.