انزال رتروگراد (Retrograde Ejaculation) یا انزال معکوس زمانی اتفاق می افتد که مایع منی هنگام ارگاسم به جای بیرون آمدن از آلت تناسلی، وارد مثانه می شود. در این حالت، اگر چه ممکن است فرد به ارگاسم یا اوج لذت جنسی برسد، اما ممکن است منی خیلی کم یا اصلاً با انزال همراه نباشد. به این وضعیت، ارگاسم خشک نیز می گویند.

انزال رتروگراد معمولاً خطرناک نیست، اما می‌تواند باعث ناباروری در مردان شود. درمان این وضعیت معمولاً تنها در صورتی لازم است که فرد بخواهد بچه‌دار شود. در این مقاله به شرح کامل علائم، علت بروز، روش‌های تشخیص، درمان دارویی، عوارض احتمالی و راهکارهای بهبود این وضعیت می‌پردازیم.

علائم انزال معکوس

انزال معکوس معمولاً بر توانایی فرد در داشتن نعوظ یا رسیدن به ارگاسم تأثیری ندارد، اما در زمان ارگاسم، منی به داخل مثانه هدایت می‌شود. علائم و نشانه‌های رایج این وضعیت شامل موارد زیر است:

1. ارگاسم خشک: خروج مقدار بسیار کمی منی یا عدم خروج منی از آلت تناسلی در زمان ارگاسم یا اوج لذت جنسی.
2. ادرار کدر پس از رابطه جنسی: به دلیل وجود منی در ادرار.
3. ناباروری: ناتوانی در باردار کردن شریک جنسی.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

انزال برگشتی به‌تنهایی خطرناک نیست و تنها در صورتی نیاز به درمان دارد که شما بخواهید بچه دار شوید. با این حال، اگر متوجه ارگاسم خشک شدید، توصیه می‌شود برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که این وضعیت ناشی از یک بیماری و اختلال جدی دیگر نباشد.

همچنین اگر شما و شریک زندگی تان به مدت یک سال یا بیشتر رابطه جنسی بدون پیشگیری داشته‌اید و موفق به بارداری نشده‌اید، لازم است به پزشک مراجعه کنید. اگر در این مدت مقدار کمی منی یا هیچ منی در هنگام انزال مشاهده نکرده‌اید، احتمال دارد که انزال معکوس عامل مشکل ناباروری شما باشد.

علت بروز انزال معکوس

انزال معکوس یا انزال رتروگراد به دلیل مشکل در عضله مثانه ایجاد می‌شود. معمولاً زمانی که شما رابطه جنسی دارید، یک عضله کوچک به نام اسفنکتر مثانه یا عضله دهانه مثانه را بسته نگه می‌دارد. اگر این عضله باز بماند، اسپرم می‌تواند در حین ارگاسم به عقب جریان یابد و وارد مثانه شود.

عوامل متعددی می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در اسفنکتر مثانه و در نتیجه بروز انزال معکوس شود که این عوامل عبارتند از:

• عوارض ناشی از جراحی؛ مانند جراحی دهانه مثانه، جراحی سرطان بیضه یا جراحی پروستات.
• عوارض جانبی مصرف داروها؛ عوارض برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا، بزرگی پروستات و افسرگی.
• آسیب عصبی ناشی از یک بیماری مانند دیابت، ام اس، بیماری پارکینسون یا آسیب نخاعی.

ارگاسم خشک نشانه اولیه انزال رتروگراد است. البته باید توجه داشت که ارگاسم خشک می تواند ناشی از عوامل دیگری نیز باشد، از جمله:

• برداشتن پروستات با جراحی (پروستاتکتومی)
• برداشتن مثانه با جراحی (سیستکتومی)
• پرتودرمانی برای درمان سرطان در ناحیه لگن

انزال معکوس یا رتروگراد چه عوارضی دارد؟

اگرچه این وضعیت معمولاً خطرناک نیست، اما ممکن است باعث بروز مشکلاتی زیر شود:

• ناباروری: به دلیل عدم وجود منی در زمان انزال
• کاهش لذت جنسی: به دلیل نگرانی در مورد عدم خروج منی در زمان ارگاسم

انزال معکوس عامل ناباروری مردان

یکی از دلایل ناباروری مردان که کمتر شناخته شده است، همین اختلال انزال معکوس است. گرچه این وضعیت نادر نیست، اما بسیاری از مردان از وجود آن آگاه نیستند. خوشبختانه، با تشخیص دقیق و روش های درمانی نوین و مؤثر، امکان باروری برای فرد وجود دارد.

نحوه تشخیص انزال معکوس

برای تشخیص انزال رتروگراد، پزشک اورولوژی ابتدا اقدام به معاینه فیزیکی و بررسی شرح حال و مشکلات سلامتی و همچنین سابقه جراحی یا سرطانی بیمار می کند. همچنین پزشک برای معاینه تکمیلی ممکن است آزمایشی برای تشخیص حجم اسپرم در ادرار فرد تجویز نماید. حجم اسپرم بالا در ادرار فرد می تواند نشانه ای از انزال رتروگراد باشد.

چنانچه اثری از منی در مثانه پیدا نشود، ممکن است تولید منی در بدن فرد بیمار دارای اختلال باشد. این اختلال می تواند در اثر آسیب به پروستات یا غدد تولید کننده منی در نتیجه عوارض جراحی یا پرتودرمانی سرطان در ناحیه لگن ایجاد شود.

درمان انزال معکوس

انزال رتروگراد معمولاً نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه باعث ناباروری در مرد باشد. در چنین مواردی، درمان به علت زمینه ای آن بستگی دارد.

1) روش درمان دارویی

داروها ممکن است برای انزال رتروگراد ناشی از آسیب به سیستم عصبی موثر باشند. این نوع آسیب ها می تواند ناشی از دیابت، مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس، جراحی های خاص و … باشد.

چنانچه انزال رتروگراد در اثر عوارض جراحی رخ دهد، باعث تغییرات فیزیکی دائمی در آناتومی بدن فرد می شود. در این مواقع داروها معمولا کمکی نمی کنند. از جمله ی این جراحی ها می توان به جراحی گردن مثانه و برداشتن پروستات از طریق مجرای ادرار TURP اشاره کرد.

داروهای خاص برای درمان افسردگی، داروهای درمان فشار خون بالا و همچنین داروهای درمان بیماری های پروستات می توانند بر توانایی انزال طبیعی تأثیر بگذارند. به همین دلیل ممکن است پزشک از فرد بخواهد که مصرف این داروها را برای مدتی متوقف کند.

مصرف دارو برای درمان انزال معکوس یا رتروگراد، به بسته نگه داشتن عضله گردن مثانه در هنگام انزال کمک می کند. در حالی که این داروها اغلب یک درمان موثر برای انزال رتروگراد هستند، اما می توانند با عوارض جانبی و یا تداخل با داروهای دیگر همراه باشند. داروهایی که برای درمان انزال رتروگراد استفاده می شوند، می توانند فشار خون و ضربان قلب را افزایش دهند که در صورت ابتلا به فشار خون بالا یا بیماری قلبی می تواند خطرناک باشد.

داروهای رایجی که ممکن است به درمان انزال معکوس کمک کنند عبارتند از:

• ایمی پرامین: این دارو ضد افسردگی است که ممکن است به درمان شب ادراری در کودکان کمک کند.
• میدودرین: دارویی برای کمک به فشار خون پایین است و پزشکان از آن برای مشکلات حمل و نقل اسپرم در بدن استفاده می‌کنند.
• برخی آنتی‌هیستامین‌ها: مانند کلرفنیرامین و برومفنیرامین که برای انزال معکوس مفید هستند، هرچند معمولاً برای آلرژی‌ها استفاده می‌شوند.
• برخی داروهای ضداحتقان: مانند فنیل افرین و سودوافدرین که همچنین می‌توانند به انزال معکوس کمک کنند.

2)درمان ناباروری ناشی از انزال معکوس به کمک لقاح مصنوعی

اگر انزال رتروگراد دارید، احتمالاً برای باردار کردن همسرتان به درمان نیاز خواهید داشت. برای رسیدن به بارداری، باید منی به اندازه کافی از آلت خارج شود تا اسپرم به واژن همسر و داخل رحم او منتقل شود. در صورت عدم موفقیت روش درمان دارویی، می‌توان اسپرم را از ادرار جمع‌آوری کرد و از طریق لقاح مصنوعی (IUI یا IVF) برای باروری استفاده کرد.

3)تمرینات مفید برای بهبود انزال معکوس

تمرینات کگل می‌توانند به تقویت عضلات کف لگن و بهبود کنترل بر مثانه کمک کنند. این تمرینات ساده با منقبض‌کردن عضلاتی انجام می‌شوند که هنگام قطع جریان ادرار فعال هستند.

سوالات متداول

1)آیا انزال معکوس خطرناک است؟

انزال معکوس یک وضعیت بی‌خطر و بدون درد است. اما اگر در سنین باروری هستید و قصد بچه‌دار شدن دارید، این اختلال می‌تواند مانع جدی برای باروری شما باشد. بنابراین، شناسایی علت و پیگیری درمان بسیار اهمیت دارد.

2)آیا انزال معکوس حس جنسی را کاهش می‌دهد؟

خیر. احساس ارگاسم همچنان وجود دارد، اما بدون خروج مایع منی.

3)آیا این مشکل خودبه‌خود درمان می‌شود؟

در برخی موارد بله، مخصوصاً اگر علت آن دارویی یا موقتی باشد.

4)آیا انزال معکوس همیشه باعث ناباروری می‌شود؟

در بسیاری از موارد بله، اما راهکارهای کمک‌باروری مانند IUI یا IVF قابل استفاده هستند.

5)آیا این مشکل پس از جراحی TURP (تراشیدن پروستات از راه مجرای ادرار) شایع است؟

بله. بین ۷۰ تا ۹۰ درصد مردانی که TURP انجام می‌دهند، دچار انزال معکوس می‌شوند.

نتیجه گیری

انزال معکوس یا رتروگراد یک اختلال شایع اما کم‌تر شناخته‌شده در عملکرد جنسی مردان است. این مشکل معمولاً خطرناک نیست، اما می‌تواند در توانایی باروری مردان اختلال ایجاد کند. با بررسی علت، مصرف داروهای مناسب و کمک گرفتن از روش‌های جدید باروری، می‌توان این مشکل را به‌خوبی مدیریت کرد.

اگر هنگام انزال متوجه کاهش حجم منی یا ارگاسم خشک شدید، بهتر است با یک پزشک متخصص اورولوژی یا مرکز درمان ناباروری مشورت کنید.