افتادگی مثانه یا سیستوسل زمانی رخ می دهد که رباط ها و ماهیچه های نگهدارنده مثانه کشیده یا ضعیف شوند. این عارضه ممکن است با برآمدگی بافت دهانه واژن، اختلال در ادرار کردن و قاعدگی خود را نشان می دهد همچنین برقراری رابطه جنسی نیز ممکن است دردناک باشد. از روش های درمانی می توان به تقویت عضلات کف لگن یا جراحی اشاره کرد. سیستوسل از دسته بیماری هایشایع در خانم ها می باشد که درصد بالایی از خانم ها از بدو تولد به آن دچار می شوند.

افتادگی مثانه چیست؟

سیستوسل وضعیتی است که در آن رباط ها و ماهیچه های حمایت کننده اطراف مثانه و دیواره واژن که مثانه را بالا نگه می دارند، کشیده یا ضعیف می شوند. این وضعیت به مثانه اجازه می دهد تا به داخل واژن فرو رود. این عارضه یک نوع افتادگی اندام لگنی است .

نام‌های دیگر سیستوسل عبارتند از:

• افتادگی مثانه.
• پرولاپس مثانه
• فتق مثانه.
• افتادگی مثانه

انواع سیستوسل چیست؟

سیستوسل سه درجه دارد:

• درجه 1 (خفیف)؛ مثانه فقط برای مدت کوتاهی به داخل واژن می افتد.
• درجه 2 (متوسط)؛ مثانه به سمت دهانه یا کمی خارج از واژن می افتد.
• درجه 3 (شدید)؛ مثانه از دهانه واژن به شدت برآمده می شود.

سیستوسل خفیف فقط ممکن است باعث ادرار دردناک یا باعث نشت ادرار به طور تصادفی شود ( بی اختیاری ادرار )، اما سیستوسل شدید مانع از ادرار کردن و در نتیجه عفونت کلیه و آمی شود.

علائم افتادگی مثانه چیست؟

علائم سیستوسل ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس بیرون زدگی یا دیدن چیزی که از دهانه واژن بیرون زده است.
• احساس پری، سنگینی یا درد در ناحیه لگن؛ این احساس درد ممکن است زمانی که ایستاده اید، اجسام سنگین را بلند می کنید، سرفه می کنید و یا در طول روز و فعالیت های روز مره بدتر شود.
• رفتن به دستشویی بیش از حد معمول.
• مشکل در تخلیه کامل مثانه هنگام ادرار کردن.
• عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTIs).
• مشکل در قرار دادن تامپون و فنجان قاعدگی.

علت ایجاد سیستوسل یا افتادگی مثانه چیست؟

کشیدگی یا ضعیف شدن رباط ها و عضلات لگن باعث ایجاد سیستوسل می شود. بسیاری از عوامل مختلف می توانند به عضلات و بافت های لگن آسیب برسانند. این عوامل عبارتند از:

• زایمان طبیعی؛ که ممکن است عضلات کف لگن شما را تحت فشار قرار دهد.
• سابقه خانوادگی بیولوژیکی سیستوسل.
• چاقی (داشتن شاخص BMI بیشتر از 30).
• هیسترکتومی یا جراحی برداشتن رحم.
• کاهش تولید استروژن که معمولاً در نتیجه افزایش سن اتفاق می افتد؛ استروژن هورمونی است که به قوی نگه داشتن عضلات اطراف واژن کمک می کند. با افزایش سن و وارد شدن به یائسگی، بدن استروژن کمتری تولید می کند.

چه کسانی در معرض ابتلا به سیستوسل هستند؟

سیستوسل می تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، با افزایش سن و ضعیف شدن عضلات کف لگن، احتمال ابتلا به سیستوسل افزایش می باشد.

عواملی مانند زایمان طبیعی، انجام جراحی روی عضلات کف لگن یا رحم، چاقی و اضافه وزن و سابقه خانوادگی می تواند خطر ابتلا به سیستوسل را افزایش دهد.

عوارض سیستوسل چیست؟

سیستوسل می تواند مجرای ادرار را تحت فشار قرار دهد و از تخلیه کامل مثانه شما هنگام ادرار کردن جلوگیری کند. همچنین می تواند سبب انسداد حالب (و لوله است که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کند) و در نتیجه تجمع ادرار در کلیه و آسیب به آن گردد.

سیستوسل چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک اورولوژی با گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی، افتادگی مثانه یا سیستوسل را تشخیص می دهد. همچنین پزشک آزمایش های زیر را برای معاینه تکمیلی بیمار تجویز می نماید:

• تست یورودینامیک؛ این تست توانایی مثانه را برای نگه داشتن و دفع کردن ادرار اندازه گیری می کند.
• سیستوسکوپی مثانه؛پزشک یک لوله را با یک دوربین در انتهای آن از طریق مجرای ادرار به داخل مثانه بیمار می‌فرستد و ناهنجاری ها، انسداد، تومور یا سنگ در دستگاه ادراری را بررسی می کند.

درمان افتادگی مثانه

درمان سیستوسل به شدت آن بستگی دارد و پزشک بر اساس شدت آن بهترین روش درمانی را انتخاب می کند.

اگر سیستوسل خفیف باشد و بیمار را آزار ندهد، ممکن است به هیچ درمانی به جز اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین یا زور زدن که سیستوسل را بدتر می کند، نیاز نداشته باشد.

از سایر روش های درمانی سیستوسل خفیف می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حفظ وزن سالم.
• درمان جایگزینی استروژن.
• تمرینات کگل برای تقویت عضلات کف لگن، واژن و راست روده.
• یک دستگاه پساری برای کمک به نگه داشتن مثانه در جای خود.

اگر افتادگی مثانه شدید باشد و روش های فوق تاثیر گذار نباشد، پزشک روش جراحی را برای بیمار تجویز می نماید.

جراحی افتادگی مثانه یا سیستوسل

سیستوسل متوسط ​​یا شدید ممکن است نیاز به کولپورافی قدامی یا جراحی بازسازی قدامی واژن داشته باشد . کولپورافی قدامی نوعی جراحی ترمیمی است که در آن جراح مثانه را به موقعیت طبیعی خود برمی‌گرداند و ماهیچه‌های دیواره جلویی را که مثانه را در جای خود نگه می‌دارند، سفت می‌کند.

جراحی سیستوسل معمولاً یک عمل سرپایی است، به این معنی که می توانید همان روزی که جراحی را انجام دادید به خانه بروید. اکثر افراد در عرض چند ماه بهبودی کامل پیدا می کنند.

پیشگیری از افتادگی مثانه

عوامل پیشگیری کننده از ابتلا به افتادگی مثانه عبارتند از:

• حفظ وزن سالم ؛ مشورت با متخصص تغذیه و تغییر رژیم غذایی برای حفظ وزن سالم و جلوگیری از افزایش وزن و چاقی می تواند خطر ابتلا به سیستوسل را کاهش دهد.
• جلوگیری از یبوست؛ خوردن یک رژیم غذایی با فیبر بالا ، نوشیدن مقدار زیادی آب در روز و ورزش منظم از یبوست جلوگیری می کند.
• محافظت از عضلات کف لگن در هنگام فعالیت بدنی سنگین؛ سعی نکنید خودتان اجسام سنگین را بلند کنید. اگر به تنهایی جسم سنگینی را بلند می کنید یا ورزش می کنید، از فرم مناسب استفاده کنید. بدین صورت که باسن و زانوهای خود راه به صورت چمباتمه خم کنید و پشت خود را صاف نگه دارید و هنگام بلند کردن بالا تنه خود را نپیچانید.

اگر سیستوسل دارید، باید از بلند کردن اجسام سنگین یا هر فعالیتی که بر عضلات کف لگن شما فشار وارد می کند، خودداری کنید.

از سیگار کشیدن اجتناب کنید یا آن را ترک کنید و شرایطی که باعث سرفه مزمن می شوند، مانند برونشیت را درمان کنید. درمان شوید. چرا که سرفه های طولانی مدت می تواند فشار زیادی به سینه و شکم وارد کند و در نتیجه باعث کشیدگی عضلات کف لگن گردد.

سخن پایانی

سیستوسل معمولاً خطرناک نیست، اما می تواند بر کیفیت زندگی شما تأثیر منفی بگذارد. سیستوسل می تواند بدون درمان بدتر شود. در مواردی که افتادگی مثانه شدید است، ممکن است نتوانید ادرار کنید که می تواند باعث عفونت یا آسیب به کلیه ها شود. اگر علائم سیستوسل را دارید که بر کیفیت زندگی شما تأثیر می گذارد، به پزشک اورولوژی مراجعه نمایید. پزشک با بررسی سابقه پزشکی و گرفتن شرح حال، علائم شما را بررسی می کند و بهترین روش درمانی را برای بهبود سیستوسل به شما پیشنهاد می کند.