دیدن خون در اسپرم یا مایع منی می‌تواند باعث نگرانی مردان شود. به وجود خون در مایع منی هماتواسپرمی یا همواسپرمی می‌گویند. مردان در هنگام انزال معمولاً مایع منی خود را بررسی نمی‌کنند که ببینند آیا خون در آن وجود دارد یا خیر. به همین دلیل نمی‌توان گفت که این بیماری چقدر رواج دارد.

منی چیست و از چه ترکیباتی تشکیل شده؟

خون در اسپرم و منی

خوشبختانه، وجود خون در منی همیشه به معنی وجود یک بیماری بزرگ و خطرناک نیست. وجود خون در اسپرم برای مردان کمتر از سن 40 سال که هیچ علائم مرتبطی در خود مشاهده نمی‌کنند و هیچ عوامل خطری برای ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای ندارند، اغلب به صورت خود به خود برطرف می‌شود.

علل وجود خون در مایع منی

وجود خون در مایع منی می‌تواند ناشی از عوامل مختلی باشد که برخی از آنها عبارتند از:

عفونت و التهاب

عفونت و التهاب شایع‌ترین علت وجود خون در منی است. وجود خون می‌تواند به دلیل عفونت یا التهاب هرکدام از غده‌ها، لوله‌ها و یا کانال‌هایی باشد که مایع منی را تولید می‌کنند و انتقال می‌دهند. این‌ها عبارتند از:

• پروستات (غده‌ای که بخشی از مایع منی را تولید می‌کند)
• مجرای ادراری (لوله‌ای که ادرار و مایع منی را تا آلت تناسلی حمل می‌کند)
• اپیدیدیم و دفران (ساختارهای کوچک شبیه لوله که اسپرم قبل از انزال در آن بالغ می‌شود)
• کیسه‌های منی (که مایع بیشتری به منی اضافه می‌کنند)
• و…

همچنین خون در منی می‌تواند ناشی از عفونت‌های منتقله جنسی یا STI مانند سوزاک و یا کلامیدیا و یا ناشی از سایر عفونت‌های باکتریایی و ویروسی باشد. از هر ده نفری که در منی خود خون می‌بینند، چهار نفر آنها به دلیل عفونت و التهاب به این عارضه دچار شده‌اند.

وارد آمدن ضربه و آسیب و یا انجام یک عمل پزشکی

پس از انجام عمل‌های پزشکی، خون در منی عارضه‌ای رایجی است که رخ می‌دهد. برای مثال از هر پنج نفری که عمل نمونه‌برداری از پروستات خود انجام می‌دهند، چهار نفرشان ممکن است به طور موقت در منی خود خون ببینند.عمل‌هایی که برای درمان مشکلات ادراری انجام می‌شوند نیز می‌توانند باعث وارد آمدن آسیب‌های خفیفی شوند که منجر به خونریزی موقت می‌شوند. این خونریزی معمولاً در عرض چندین هفته بعد از عمل برطرف می‌شود. پرتودرمانی، وازکتومی و تزریقات برای درمان بواسیر نیز می‌توانند باعث خونریزی شوند. وارد آمدن ضربه فیزیکی به اندام جنسی پس از شکستگی لگن، آسیب دیدن بیضه‌ها، فعالیت شدید و بیش از حد جنسی و یا استمناء و سایر صدمات می‌توانند باعث عارضه‌ی وجود خون در منی شوند.

انسداد

هرکدام از لوله‌های کوچک و یا کانال‌های موجود در دستگاه تناسلی می‌توانند دچار انسداد شوند. انسداد می‌تواند باعث پاره شدن رگ‌های خونی و انتشار مقدار کمی خون شود. این عارضه که BPH نام دارد نیز به وجود خون در مایع منی ربط دارد؛ زیرا BPH باعث بزرگ شدن پروستات و وارد آمدن فشار به مجرای ادراری می‌شود.

تومور و پولیپ

حدود 3.5 درصد افرادی که در مایع منی خود خون مشاهده می‌کنند، در واقع تومور دارند. اکثر این تومورها معمولاً در پروستات وجود دارند. هرچند خون در منی می‌تواند به سرطان بیضه، سرطان مشکلات مثانه و سایر سرطان‌های ارگان‌های اندام تناسلی و مجرای ادراری ربط داشته باشد. مردان، به ویژه مردان مسن‌تری که خطر ابتلا به سرطان دارند؛ در صورت مشاهده خون در منی، باید تحت معاینه و بررسی قرار گیرند. سرطان در صورتی که درمان نشود یکی از بیماری‌های تهدیدکننده زندگی است.پولیپ‌هایی خوش‌خیمی که در دستگاه تناسلی وجود دارند و معمولاً باعث بروز هیچ‌گونه مشکل پزشکی نمی‌شوند، می‌توانند باعث وجود خون در مایع منی شوند.

بیشتر بدانید : سرطان کلیه | علائم، روش‌های درمان و ریسک فاکتورها

مشکلات عروق خونی

همه‌ی ساختارهای ظریفی که در فرایند انزال شرکت دارند، از پروستات تا لوله‌های کوچکی که اسپرم‌ها را حمل می‌کنند، می‌توانند آسیب ببینند و منجر به وجود خون در منی شوند.

سایر شرایط پزشکی

بالا رفتن فشار خون، بیماری ایدز، بیماری کبد، سرطان خون و سایر عارضه‌های پزشکی نیز به طور محسوسی با وجود خون در منی در ارتباط هستند.علت حدود 15 درصد از موارد مشاهده خون در منی را نمی‌توان به طور دقیق مشخص کرد. بسیاری از این موارد خود محدودشونده هستند؛ به این معنی که خون در منی بدون نیاز به درمان پزشکی، به صورت خود به خود بهبود می‌یابد.

علائم مرتبط

پزشک برای یافتن علت زمینه‌ای وجود خون در منی، در مورد تمامی علائم مرتبط از شما سؤال می‌پرسد؛ ازجمله:

• خون در ادرار (بیماری هماچوری)
• ادرار داغ و سوزش‌‌آور و یا سایر علائم مربوط به ادرار داغ و سوزش
• مشکل در خالی کردن کامل مثانه
• ادرار دردناک و درد داشتن مثانه طوری که احساس کنید متورم شده است.
• انزال دردناک
• وجود نواحی دردناک یا متورم در اندام‌های جنسی و یا وجود خراش‌هایی آشکار که ناشی از وارد آمدن آسیب است.
• خارج شدن ترشحات از آلت تناسلی و یا سایر علائم STD یا بیماری‌های مقاربتی
• تب، تپش قلب و بالا رفتن فشار خون بیش از حد طبیعی
• و…

آزمایش و ارزیابی

پزشک برای تشخیص خون در منی، تاریخچه پزشکی شما را به طور کامل می‌پرسد؛ ازجمله سابقه هرگونه فعالیت جنسی که اخیراً داشته‌اید. متخصص همچنین یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد که این معاینه شامل بررسی اندام تناسلی برای تشخیص توده‌ها و یا تورم است. پزشک یک معاینه دیجیتالی از مقعد نیز انجام می‌دهد تا تورم، حساسیت و سایر علائم مربوط به پروستات را بررسی کند. ممکن است پزشک از شما بخواهد تست‌های زیر را انجام دهید:

• آزمایش آنالیز و یا کشت ادرار برای تشخیص عفونت و سایر اختلالات
• تست STD (بیماری‌های مقاربتی)؛ اگر گمان شود که شما به یک بیماری مقاربتی مبتلا هستید.
• تست کاندوم؛ در صورتی که این احتمال وجود داشته باشد که خون موجود در منی، در واقع ناشی از خون سیکل قاعدگی همسر شما است؛ از مرد خواسته می‌شود از کاندوم استفاده کند و بعد از انزال ببیند که آیا در منی ریخته شده در کاندوم خون وجود دارد یا خیر.
• تست PSA؛ این تست برای بررسی سرطان پروستات به وسیله‌ی اندازه‌گیری ماده‌ای به نام آنتی‌ژن مخصوص پروستات در خون، انجام می‌شود.
• سایر تست‌های اورولوژی مانند سیستوسکوپی، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، ام آر آی نیز برای بررسی بیشتر توصیه می‌شوند.

چه زمانی دیدن خون در اسپرم خطرناک است و به درمان نیاز دارد؟

1. چنانچه این بیماری به دفعات در فرد به وجود آمده باشد.
2. دارای علائم ادراری و هنگام انزال درد وجود داشته باشد.
3. شانس وجود سرطان در بیمار یا اختلالات انعقادی و یا سایر موارد پزشکی وجود داشته باشد.
4. عفونت یا التهاب که نیز از علل دیگر و نسبتا شایع این بیماری می‌باشند.

التهاب و یا عفونت در هر کدام از غدد تناسلی یا لوله‌ها (Ducts) که موادی تولید می کنند که باعث حرکت نطفه ها و منی داخل مجرا می شود منجر به دیدن خون در اسپرم یا مایع منی می شود. این غدد عبارتند از:

• پروستات (غده‌ای است که قسمت زیادی از ترشح منی را تشکیل می‌دهد)
• مجرا (لوله خروجی ادرار)
• کیسه‌های منی (که ترشحات منی را با ترشحات خود زیاد می‌کند)

روش‌های درمانی خون در منی

روش‌های درمانی زیر برای درمان علل شناخته‌شده مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت استفاده می‌شوند.
• داروهای ضدالتهابی ممکن است برای برخی انواع التهاب تجویز شوند.
• اگر یک بیماری مقاربتی و یا سایر عارضه‌های پزشکی مانند فشار خون بالا یا بیماری‌های کبدی دلیل وجود خون در منی باشند، پزشک آن بیماری را درمان خواهد کرد.
• هنگامی که وجود خون در منی ناشی از انجام یک عمل اورولوژی مانند نمونه‌برداری از پروستات باشد، معمولاً نیازی به درمان نیست و بیماری خود به خود در عرض چند هفته برطرف می‌شود.

مردان جوان اگر در منی خود خون ببینند و این اتفاق فقط یک بار یا دو بار رخ دهد و هیچ‌گونه علائم اضافی و یا سابقه یک بیماری خاص نداشته باشند، معمولاً بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابند.

اگر به صورت مکرر در منی خود خون مشاهده کردید و به علائمی مانند ادرار دردناک و یا انزال دردناک نیز دچار هستید، ممکن است پزشک شما را به یک متخصص اورولوژی ارجاع دهد.

اگر پزشک به سرطان پروستات یا انواع سرطان‌های دیگر مشکوک باشد، ممکن است برای بررسی بافت سرطان، نمونه‌برداری از پروستات را تجویز کند. احتمال بروز سرطان پروستات در مردان جوان پایین است؛ تنها حدود 6 درصد از موارد سرطان پروستات برای مردان کمتر از 45 سال رخ می‌دهد. اما برای مردانی که در خطر عوامل سرطان‌زا هستند، در هر سنی که باشند؛ ممکن است انجام تست‌هایی که احتمال وجود سرطان پروستات را رد می‌کنند، اطمینان بخش‌ترین قسمت درمان برای عارضه‌ی وجود خون در اسپرم و منی باشد.