مثانه عصبی (نوروژنیک)

ذخیره ادرار در مثانه یا تخلیه ادرار از آن به وسیله اعصاب مثانه در بدن ما کنترل می‌شود. اگر این اعصاب دچار اختلال شوند ، اختلال در تخلیه و عمکلرد مثانه رخ می دهد و فرد دچار مثانه ی عصبی میگردد(Neurogenic bladder dysfunction). این بیماری معمولا در افرادی که کنترل مثانه خود را به علت ضایعات مغزی، نخاعی و یا مشکلات عصبی و …. از دست داده‌‌اند بروز میکند. ازعلايم این بیماری میتوان به بی اختیاری ادرار ، تکرر ادرار و… اشاره کرد. مثانه ی عصبی خود سه دسته ی متفاوت دارد. درمان مثانه ی عصبی با توجه به نوع آن از روش های درمان دارویی تا جراحی و… متفاوت می باشد.

مثانه

مثانه بخشی از دستگاه ادراری می باشد که به شکل یک کیسه قبل از مجرای خروجی و بعد از حالب قرار دارد. کلیه با انجام عمل تصفیه مواد زائد را دفع می کند . مثانه این مواد زائد در خود نگه می دارد. عفونت، سرطان، افتادگی، عصبی بودن مثانه و… از انواع بیماری های مربوط به این عضو مهم مجاری ادرار می باشد.

مثانه عصبی چیست؟

(Neurogenic bladder dysfunction) مثانه عصبی بیماری است که افرادی که کنترل مثانه خود را به علت ضایعات مغزی، نخاعی و یا مشکلات عصبی و …. از دست داده‌‌اند به آن دچار می شوند. ذخیره ادرار در مثانه یا تخلیه ادرار از آن به وسیله اعصاب خاصی در بدن ما کنترل می‌شود و مشکلاتی که برای این اعصاب به وجود می‌آید، منجر به بروز بیماری‌هایی از قبیل مثانه بیش فعال (AOB)، بی‌اختیاری ادرار و مثانه کم فعال (UAB) یا احتباس ادراری خواهد شد.
احتباس ادراری حالتی نام دارد که مسیر جریان ادرار مسدود می‌شود و تخلیه ادرار به درستی انجام نمی‌گیرد.

گاهی اوقات عملکرد مثانه بخاطر دلایلی از جمله ضایعات مغزی، نخاعی و یا مشکلات عصبی که ممکن است از وارد آمدن آسیب به عصب‌هایی که دستگاه ادراری را کنترل می‌کنند و … دچار اختلال شود که به ان مثانه عصبی می گوییم .

در این بیماری در اثر فلج شدن و مختل شدن عملکرد اعصاب حسی مثانه ، یا مثانه بیش از حد پرمی گردد ( همانند شکل سمت چپ ) و اعصب های مثانه دستور تخلیه به مثانه مخابره نمیکنند و یا مثانه کامل پر نشده ( همانند شکل سمت راست ) و عصب های مثانه اشتباها دستور تخلیه را به مثانه مخابره میکنند و فرد دچار تکرر ادرار می شود.

انواع مثانه عصبی

بر اساس معیارهای متفاوتی که وجود دارد مثانه عصبی به چند نوع تقسیم می شود که عبارتند از :

مثانه عصبی شل (هیپوتونیک)

زمانی که آسیب خفیفی به نخاع وارد می شود ، ممکن است مثانه را نیز تحت تاثیر قرار دهد.در این نوع ، اختلال در عصب های مثانه باعث میشود مغز درک درستی از پر شدن مثانه وجود نداشته باشد .
در نتیجه مثانه بزرگتر شده و فشار آن کم می شود و انقباضات درستی برای تخلیه وجود ندارند.

مثانه اسپاسمی یا انقباضی

دراثر آسیب مغزی و یا آسیب نخاعی مثانه دچار انقباضات غیرارادی می شود که به آن مثانه انقباضی می گوییم.
در این نوع، حجم مثانه نرمال یا کوچک است. و مثانه قبل از اینکه کامل پر شود ، عصب ها به اشتباه سیگنال پر بودن مثانه را به مغز مخابره میکنند . در نتیجه مغر دستور تخلیه به مثانه می دهد و بیمار دچار تکرر ادارا می گردد. علائم دقیق این عارضه، بسته به محل و شدت ضایعه متفاوت است.
در مثانه انقباضی ، انقباض مثانه و شل شدن عضلات اسفنکتر خارجی از کنترل فرد خارج می‌شوند.

بیماری ترکیبی

به دنبال اختلالات سیفلیس (آبله فرنگی)، دیابت ملیتوس و تومورهای مغزی یا نخاعی فرد ممکن است به هر دو نوع بالا مبتلا شود(عصبی شل و انقباضی) که به آن الگوی ترکیبی می گوییم .

---

پیشنهاد میکنم مقاله عفونت مثانه یا عفونت ادراری مطالعه کنید !

---

نشانه ها و علائم ابتلا به این بیماری چیست ؟

بی‌اختیاری ادرار همراه با مثانه بیش فعال ( تکرر ادرار )

افرادی که مبتلا به مثانه بیش فعال می باشند ماهیچه‌های مثانه ی آنها به تعداد دفعات بیشتر از حالت طبیعی ، فشرده می‌شود درنتیجه ممکن است اختیار ادرار خود را از دست بدهدند و دچار بی اختیاری ادرار شوند . اگر در طول روز یا شب چندین مرتبه (بیش از 8 مرتبه در طول 24 ساعت شبانه ‌روز) به توالت بروید و فقط مقدار خیلی کمی ادرار داشته باشید٬ می توانید مبتلا به تکرر ادرار باشید٬ که خود یکی از نشانه های ابتلا به بیماری مثانه عصبی می باشد.

عفونت مجرای ادرار

اولین نشانه ابتلا به این بیماری عفونت مجرای ادراری می باشد. به علت وجود باکتری‌ها، ویروس‌ها و مخمرهای بیماری‌زایی که در درون مجرای ادرار رشد می‌کند.
افراد مبتلا مرتبا دچار عفونت مجرای ادارار می شوند. زیرا مثانه به درستی تخلیه نمیگردد.

درمان مثانه عصبی

انتخاب نوع روش درمان علاوه بر نوع بیماری ٬ بستگی به عوامل متعددی دارد مانند :
سن، وضعیت سلامت عمومی و سوابق پزشکی شما
علت آسیب‌دیدگی عصب کنترل کننده مثانه
نوع علائم مشاهده شده در شما ( تکرر ادرار.شب ادراری …)
شدت علائم
میزان تحمل بدن شما نسبت به بعضی داروها، روش‌ها و درمان‌های خاص

انواع روش های درمان

به طور کلی روش های درمان مثانه ی عصبی به چند دسته ی متفاوت تقسیم بندی می شود.

درمان دارویی

بسته به نوع علت ایجاد کننده ی بیماری پزشک متخصص ارولوژیست ممکن است روش درمان دارویی را برای شما در نظر بگیرد و با کمک دارو به شل شدن مثانه یا افزایش فعالیت عصب های مربوطه کمک نماید.

درمان ورزشی

ورزش هایی مانند ورزش ماهیچه های کف لگن ( کگل ) یکی از مهم ترین ورزش هایی است که باید هم مردان و هم زنان در برنامه روزانه خود داشته باشند. تمرینات کگل باعث تقویت عضلات کف لگن می شود .

وسایل کمکی

در برخی از افراد بسته به شرایط بیمار ممکن است پزشک ٬ یک سوند ادراری برای فرد تعبیه نماید. این وسیله به شکل یک لوله باریک است که در داخل مثانه قرار داده می‌شود. ممکن است لازم باشد که سوند ادراری شما:

برای همیشه در مثانه قرار داشته باشد (سوند ماندگار)
روزی 4 تا 6 مرتبه در داخل مثانه گذاشته شود تا از پر شدن بیش از حد مثانه شما جلوگیری کند (سوند متناوب)

جراحی

گاهی اوقات برای درمان مثانه عصبی از روش درمانی جراحی استفاده می شود.روش‌های جراحی برای مثانه عصبی عبارتند از:

• اسفنکتر مصنوعی
• تحریک ماهیچه های مثانه با استفاده از قرار دادن ابزار های برقی در نزدیکی اعصاب کنترل کننده مثانه
• جراحی اسلینگ
• ایجاد یک شکاف (استوما) که ادرار از طریق آن به داخل کیسه مخصوصی بریزد (به این عمل اصطلاحاً انحراف ادرار می گویند)
• و ….

مثانه بیش فعال از جمله بیماری هایی است که به شدت بر کیفیت و سطح زندگی فرد تاثیر می گذارد اما خوشبختانه با پیروی از سبک زندگی سالم و وجود روش های درمانی متفاوت می توان بر این بیماری غلبه کرد .