در طول فرآیند سیستوسکوپی، متخصص اورولوژی از اسکوپ (لوله نازک قابل انعطاف) برای مشاهده داخل مثانه و مجرای ادرار استفاده می کند. پزشک از سیستوسکوپی برای تشخیص و درمان مشکلات دستگاه ادراری استفاده می کنند. این مشکلات می تواند شامل سرطان مثانه، اختلال عملکردی مثانه، بزرگی پروستات و عفونت های مجاری ادراری باشد.

سیستوسکوپی چیست؟

اورولوژیست از سیستوسکوپی برای مشاهده داخل مثانه و مجرای ادرار استفاده می کند. مثانه ادرار را تا زمانی که از طریق لوله ای به نام مجرای ادرار از بدن خارج شود، ذخیره می کند.

به منظور انجام این روش، پزشک از یک سیستوسکوپ، یک لوله قابل انعطاف به اندازه مداد با دوربین استفاده می کند. سیستوسکوپی به متخصصان در تشخیص و درمان مشکلات ادراری کمک می کند.

برای چه بیمارانی تجویز می شود؟

پزشک و متخصص اورولوژی در صورت مشاهده علائم زیر، اقدام به تجویز سیستوسکوپی می نماید:

• مشکلات کنترل مثانه مانند احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) یا بی اختیاری (ناتوانی در کنترل جریان ادرار).
• سنگ مثانه.
• وجود خون در ادرار (هماچوری).
• عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTIs).
• ادرار دردناک یا سوزش ادرار.

از سیستوسکوپی برای تشخیص چه بیماری هایی استفاده می شود؟

از این روش برای تشخیص و درمان مشکلات و بیماری های مربوط به دستگاه ادراری استفاده می کنند. این روش می تواند در تشخیص بیماری های زیر به پزشک کمک کند:

• سرطان مثانه یا سرطان مجرای ادرار.
• سنگ مثانه.
• مشکلات کنترل مثانه.
• بزرگ شدن پروستات (هیپرپلازی خوش خیم پروستات).
• تنگی مجرای ادرار و فیستول ادرار.
• عفونت ادراری UTIs.

از دیگر کاربردهای روش سیستوسکوپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گرفتن نمونه ادرار برای بررسی وجود تومور یا عفونت.
• تزریق دارو برای جلوگیری از نشت ادرار.
• قرار دادن استنت حالب (لوله کوچکی که حالب را باز نگه می‌دارد).
• نمونه برداری از بافت مثانه یا مجرای ادرار را برای بیوپسی.
• درمان تنگی مجرای ادرار.

چگونه باید برای سیستوسکوپی آماده شوم؟

بسته به دلیل انجام سیستوسکوپی، ممکن است به صورت یک عمل سرپایی انجام شود و همان روز به خانه بروید یا اینکه یک شب در بیمارستان بمانید.

برای اکثر روش های تشخیصی، پزشک از ژل بی حس کننده استفاده می کند تا بیمار در مجرای ادرار احساس درد نکند. در مواردی که از سیستوسکوپی برای درمان استفاده می شود، ممکن است به بیهوشی عمومی نیاز داشته باشد. 

دستورالعمل های متخصص اورولوژی را در مورد آنچه که باید قبل از عمل انجام دهید، دنبال کنید. ممکن است لازم باشد چند ساعت قبل از بیهوشی غذا نخورید یا هیچ چیزی ننوشید. آماده سازی بیمار به نوع بیهوشی و دلیل انجام سیستوسکوپی بستگی دارد. به طور کلی، :

• برای بررسی عفونت ادراری در روز عمل نمونه ادرار بدهید. اگر عفونت داشته باشید، باید قبل از انجام سیستوسکوپی به درمان عفونت بپردازید.
• بلافاصله قبل از انجام سیستوسکوپی ادرار کنید.
• در صورت مصرف دارو، حتما به پزشک اطلاع دهید.

نحوه انجام سیستوسکوپی چگونه است؟

در طول سیستوسکوپی، پزشک سیستوسکوپ را از طریق مجرای ادرار به داخل مثانه وارد می کند. سپس مایع استریل را از طریق سیستوسکوپ به مثانه تزریق می کند. در این حالت مثانه پر و کشیده می شود که دیدن و بررسی آن را آسان می کند. در این زمان ممکن است احساس کنید که نیاز به ادرار دارید. پزشک داخل مثانه و مجرای ادرار را بررسی می کند.

همچنین ممکن است ابزارهای کوچک برای برداشتن نمونه های بافتی یا تومورها وارد بدن شوند.

مراقبت ها و توصیه های بعد از انجام سیستوسکوپی چیست؟

ممکن است در یکی دو روز اول بعد از عمل، شکم درد، ادرار خونی یا درد و سوزش هنگام ادرار کردن داشته باشید. همچنین ممکن است احساس کنید که نیاز به ادرار کردن مکرر و فوری دارید. این مشکلات باید ظرف 48 ساعت محو شوند.

پزشک ممکن است برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک تجویز کند. برای کاهش عوارض جانبی، می توانید:

• یک پارچه گرم و مرطوب را روی دهانه مجرای ادرار بمالید یا دوش آب گرم بگیرید.
• روزانه چندین لیوان آب بنوشید تا مایعات از مثانه خارج شود.
• از مسکن های بدون نسخه مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده کنید.

عوارض احتمالی چیست؟

سیستوسکوپی یک روش نسبتا کم خطر است. از عوارض این روش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت مثانه.
• تنگی مجرای ادرار.
• عفونت ادراری یا UTI.

سوالات متداول

چه زمانی باید نتایج آزمایش خود را دریافت کنم؟

اگر بیوپسی انجام داده اید، ممکن است تا دو هفته طول بکشد تا پزشک نتایج آزمایش را دریافت کند.

چه زمانی باید با دکتر تماس بگیرم؟

اکثر مشکلات بعد از سیستوسکوپی مانند ادرار دردناک و ادرار خونی ظرف 48 ساعت از بین می روند. اگر مشکلاتی مانند ادرار دردناک، خون در ادرار، ناتوانی در ادرار کردن و علائم عفونت (تب، درد لگن، ادرار بدبو یا کدر) برای مدت زمان بیشتری در بدن باقی ماندند، باید به پزشک معالج خود مراجعه فرمایید.

سخن پایانی

سیستوسکوپی به منظور تشخیص مشکلات و بیماری های دستگاه ادراری نظیر بزرگ شدن پروستات، سنگ مثانه، خون در ادرار، عفونت ادراری و سرطان مثانه مورد استفاده قرار می گیرد. پزشک همچنین ممکن است سیستوسکوپی را برای درمان برخی از بیماری ها نیز استفاده کند. پزشک با استفاده از سیستوسکوپی به تشخخیص مشکلات دستگاه ادراری می پردازد و بر اساس نوع بیماری و شدت آن بهترین شیوه درمانی را تجویز می نماید.