آنچه در این مقاله مطالعه می کنید:
مثانه یا کیسه ادرار از بافتهای عضلانی و انعطافپذیر ساخته شده است. این ارگان ادرار را پس از فیلتر شدن توسط کلیهها ذخیره میکند تا در زمان مناسب تخلیه صورت گیرد. ممکن است به دلایل مختلفی مانند سرطان مثانه، سیستوسل (افتادگی مثانه) و بیاختیاری ادرار (از دست دادن کنترل مثانه) نیاز به جراحی داشته باشد. اصولا جراحی با هدف بازسازی مثانه یا برداشتن کل ساختار آن انجام میشود.
جالب است بدانید که سرطان مثانه ششمین سرطان شایع در جهان و سومین سرطان شایع در مردان است. اصولا جراحی مثانه بخشی از برنامه درمانی سرطان مثانه است. رادیکال سیستکتومی، روشی که در آن کل مثانه برداشته میشود، نوعی از جراحی مثانه است که برای درمان سرطان مثانه مهاجم به عضله استفاده میشود. در ادامه به جزئیات بیشتری از سایر انواع جراحی مثانه اشاره خواهیم کرد.
اصولا انواع جراحی مثانه توسط پزشک متخصص اورولوژی یا اورولوژیست انجام میشود. متخصصین اورولوژی روی تشخیص و درمان مشکلات مجاری ادراری زنان و مردان تسلط کامل دارند. با این وجود، اگر لازم باشد با جراح عمومی نیز مشورت میکنند.
اکستروفی مثانه یک نقص مادرزادی نادر است که در آن مثانه در خارج از بدن جنین رشد میکند. بههمیندلیل، مثانه نمیتواند ادرار را نگه دارد یا عملکرد طبیعی داشته باشد و معمولا منجر به نشت ادرار (بیاختیاری ادرار) میشود. با انجام جراحی ترمیمی جراح میتواند مثانه و شکم را ببندد و مجرای ادراری و اندامهای جنسی خارجی را ترمیم کند.
در سیستوسل شدید (افتادگی شدید مثانه) ممکن است نیاز به ترمیم مثانه باشد. در این نوع جراحی مثانه، یک برش در دیواره واژن ایجاد و بافتی که مثانه را از واژن جدا میکند ترمیم میشود. البته جراح ممکن است از بافت های مصنوعی یا مش ساختهشده از مواد مصنوعی یا بیولوژیکی برای افزایش حمایت از واژن و رفع افتادگی مثانه نیز استفاده کند.
معمولا این جراحی بازسازی مثانه برای افرادیکه مثانه خود را از دست دادهاند انجام میشود. در این روش، بخشی از روده شما برداشته شده و دوباره به حالبها متصل میشود. این کار ادرار را از کلیهها به یک سوراخ در نزدیکی ناف شما (اِستوما) هدایت میکند. در نهایت یک کیسه سبک و ضدنشت برای جمعآوری ادرار به اِستوما متصل میشود. هر بار در صورت نیاز میتوان کیسه را خالی کرد.
در جراحی نئوبلار، گاهی بخشی از روده میتواند به یک کیسه کوچک یا یک مثانه جدید بزرگتر تبدیل شود. در واقع از این بعد این ساختار جدید در حفره لگن به جای مثانه قرار میگیرد و ادرار را ذخیره میکند. وجود دریچه روی کیسه اجازه میدهدکه بی اختیار ادرار نداشته باشید ولی در طول شبانه روز باید در فواصل زمانی منظم با کاتتر یا سوند موقت ادرار جمع شده در آن را تخلیه کنید. بعد از چند سال ممکن است شما قادر باشید بدون استفاده از سوند ، ادرار را به طور طبیعی با افزایش فشار داخل شکم تخلیه نمایید.
در حال حاضر، سرطان مثانه شایعترین دلیل انجام عمل جراحی مثانه است. اصولا بسته به مرحله و پیشرفت سرطان مثانه، جراحی میتواند همراه با سایر روشهای درمانی مانند شیمیدرمانی یا پرتودرمانی مورد استفاده قرار گیرد. برای درمان سرطان مثانه، انواع مختلفی از روشهای زیر ممکن است انجام شوند:
این نوع جراحی مثانه با هدف برداشتن کامل مثانه انجام میشود. برای انجام آن برشی در شکم شما ایجاد میشود و مثانه و اندامهای مجاور بهدقت بررسی میشوند تا میزان گسترش سرطان به ساختارها و اندامهای مجاور مشخص شود. در نهایت مثانه همراه با سایر اندامهای آسیبدیده برداشته میشود. در مردان بهدلیل قرار گرفتن مثانه در نزدیکی غده پروستات، اغلب این کار شامل برداشتن غده پروستات نیز میشود. برای زنان، این جراحی اغلب به معنای برداشتن رحم و تخمدانها همراه با مثانه است. غدد لنفاوی آلوده نیز ممکن است در مردان و زنان برداشته شوند.
هدف از انجام این جراحی مثانه صرفا برداشتن بخشی از بافت مثانه است. دقیقا برخلاف رادیکال سیستکتومی که کل مثانه تخلیه میشود. پارشیال سیستکتومی ممکن است برای افرادی انجام شود که تومور درجه پایین و غیرتهاجمی دارند و این تومور محدود به ساختار مثانه است. ازآنجاییکه تنها بخشی از مثانه برداشته میشود، پس از بهبودی از این جراحی میتوان به طور معمول ادرار کرد. به طور کلی، این روش اندازه مثانه را کاهش میدهد اما بخش قابل توجهی از آن را حفظ میکند.
در این روش جراحی مثانه یک سیستوسکوپ (لولهای نازک که در سر آن دوربین است) از طریق مجرای ادرار وارد مثانه میشود. سپس از ابزاری مجهز به یک حلقه سیم کوچک برای حذف یا سوزاندن تومور با برق پرانرژی استفاده میشود.
معمولا زمانیکه مثانه به طور کامل حذف میشود، جراح برای هدایت ادرار از روشی جدید برای ذخیره و دفع ادرار استفاده میکند. بههمیندلیل، از آن با عنوان تغییر مسیر ادراری (Urinary diversion) نیز یاد میشود.
طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، احتمال زنده ماندن بیماران مبتلا به سرطان مثانه تا 10 سال بعد از انجام جراحی حدود 70.4 درصد است.
بیشتر بدانید : جراحی پروتز آلت مردان | آشنایی کامل با این جراحی
معمولا اغلب روشها نیاز به 2 تا 4 روز بستری شدن در بیمارستان دارند تا پزشک از عملکرد صحیح سیستم ادراری مطمئن شود. حتما پیش از جراحی در این مورد با جراح صحبت کنید.
پزشک شما ممکن است توصیه کند که از حدود یک هفته قبل مصرف داروهای زیر را متوقف کنید:
زیرا این داروها خطر خونریزی در حین جراحی را افزایش میدهند. مصرف برخی از آنتیبیوتیکها، داروهای ضدفشار خون و داروهای گیاهی یا مکملها نیز ممکن است محدود شود. همچنین از شما خواسته میشود که سیگار و محصولات تنباکو را کنار بگذارید. زیرا تنباکو روند بهبودی را کند میکند و اثربخشی سیستم ایمنی را کاهش میدهد.
هیچ دارویی را بدون دستور پزشک خود قطع نکنید. جراح احتمالا توصیه میکند که یک روز قبل از جراحی رژیم غذایی خود را تغییر دهید.
دوران نقاهت بعد از انجام انواع جراحی مثانه حدود 4 تا 8 هفته است. بهتر است حداقل برای چند هفته ورزش نکنید و اجسام سنگین را بلند نکنید. حتما مایعات زیادی دریافت کنید. اگر آب کافی دریافت نکنید، ممکن است به عفونت دستگاه ادراری مبتلا شوید.
پزشک به احتمال زیاد به شما داروهای ضددرد و آنتیبیوتیک میدهد. حتما به طور کامل آنها را مصرف کنید. درصورتیکه بعد از جراحی در منزل با علائم زیر مواجه شدید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید:
اصولا تمام جراحیها با خطراتی مانند خونریزی، عفونت و آسیبهای داخلی همراه هستند و جراحی مثانه نیز از این امر مستثنی نیست. از عوارض جانبی این جراحی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
اگر علائم زیر را دارید، حتما برای درمان به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید:
مطمانا اگر با دارودرمانی یا روشهای دیگر امکان درمان فراهم نشود، پزشک سریعا برای جراحی مثانه اقدام خواهد کرد.
بنابراین انواع جراحی مثانه وجود دارد که برحسب نوع بیماری و آسیب وارد شده به مثانه ممکن است نیاز به انجام یکی از آنها باشد. توصیه میکنیم بهمحض بروز علائم غیرمعمول به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید تا مجبور نشوید به طور کامل بافت مثانه را تخلیه کنید. مطانا حذف این ارگان با عوارض خاص خود همراه است و نیاز به ایجاد تغییرات اساسی در روند زندگی دارد.